dưới cùng là có thể nuôi được cha mẹ” (Lễ Ký: Tế nghĩa). Làm tôn trọng
cha mẹ là phải “tiên ý, thừa chí, dụ phụ mẫu ư đạo
先意乘志，誘父母於
道: Hiểu trước được cái ý của cha mẹ, vâng theo cái chí của cha mẹ, để đem
cha mẹ đi theo đạo phải” (Tế nghĩa); hay là “Lập thân hành đạo, dương
danh ư hậu thế, dĩ hiển phụ mẫu
立身行道，揚名於后世，以顯父母: Gây
dựng thân mình đem thi hành cái đạo ra, rõ tiếng về đời sau, để cho vinh
hiển cha mẹ” (Hiếu kinh). Không làm nhục đến cha mẹ là phải giữ danh giá
của mình cho trọn vẹn. Ông nói: “Thân dã giả, phụ mẫu chi di thể dã. Hành
phụ mẫu chi di thể, cảm bất kính hồ? Cư xử bất trang, phi hiếu dã; sự quân
bất trung, phi hiếu dã; lị quan bất kính, phi hiếu dã, bằng hữu bất tín, phi
hiếu dã; chiến trận vô dũng, phi hiếu dã. Ngũ giả bất toại, tai cập ư thân,
cảm bất kính hồ?
身也者，父母之遺體也，行父母之遺體，敢不敬乎？
居處不莊，非孝也;事君不忠，非孝也;蒞官不敬，非孝也;朋友不信，
非孝也;戰陳無勇，非孝也。五者不遂，災及於親，敢不敬乎？: Thân
là di thể của cha mẹ. Đem cái di thể của cha mẹ mà làm công nọ, việc kia,
dám nào không kính hay sao? Cư xử không nghiêm, không phải là hiếu; thờ
vua không trung, không phải là hiếu, làm quan không kính, không phải là
hiếu; bầu bạn không tin, không phải là hiếu; đi trận mạc không mạnh bạo,
không phải là hiếu. Năm điều ấy không thành, thiệt hại đến cha mẹ, dám
nào không kính hay sao?” (Tế nghĩa). Kính cái di thể của cha mẹ là phải giữ
thân mình cho trong sạch và không hư hỏng như lời ông đã dạy học trò:
“Phụ mẫu toàn nhi sinh chi, tử toàn nhi quy chi, khả vị hiếu hỹ. Bất khuy kỳ
thể, bất nhục kỳ thân, khả vị toàn hỹ
父母全而生之，子全而歸之，可謂
孝矣。不虧其體，不辱其身，可謂全矣: Cha mẹ sinh con ra trọn vẹn,
con trọn vẹn mà đem về, khá gọi là hiếu. Không hư hỏng thân thể, không
nhục thân danh, khá gọi là trọn vẹn vậy” (Tế nghĩa). Lấy hai lẽ tôn thân và
phất nhục mà hiểu nghĩa chữ hiếu thì cũng có phần cao minh, vì có ý
khuyến khích người ta cố gắng học tập cho hay hơn tốt hơn để xứng cái
công đức cha mẹ. Nhưng hậu thế lại nệ về chữ “toàn nhi sinh, toàn nhi quy”
mà hiểu ra cách giữ cái tóc, cái móng chân, móng tay, nghĩa là chỉ hiểu cách
thô thiển về đường giữ thân thể, thành ra nhút nhát, nhu nhược không ra thể
cách con người trượng phu nữa. Về phần cao minh mà còn hiểu lầm như
