việc ở cái dễ mà đi tìm ở cái khó” (Ly Lâu, thượng). Vậy muốn cho nhân
dân ai cũng hiểu điều phải, điều trái, việc hay, việc dở thì phải có sự giáo
hối. Ở trong xã hội thì phải “Trung dã dưỡng bất trung, tài dã dưỡng bất tài
中也養不中,才也養不才: Người trung chính dạy người không trung
chính, người có tài dạy người không có tài năng” (Ly Lâu, hạ). Ai là người
có tài, có đức, thì cũng phải như Y Doãn: “Thiên chi sinh tư dân dã, sử tiên
tri giác hậu tri, sử tiên giác giác hậu giác
天之生斯民也,使先知覺後
知,使先覺 覺後覺: Trời sinh ra người, khiến kẻ tiên tri dạy kẻ hậu tri,
khiến kẻ tiên giác dạy kẻ hậu giác” (Vạn chương, hạ).
Sự giáo hóa cần phải lấy những khuôn phép của thánh hiền làm tiêu chuẩn.
Vì rằng: “Nếu có cái sáng của Ly Lâu, cái khéo của Công Thân Tử
, mà
không có cái thước tròn và cái thước vuông thì không làm được cái hình
tròn, cái hình vuông; nếu có cái tai nghe suốt như Sư Khoáng mà không có
sáu luật, thì không chính được năm âm; nếu có cái đạo vua Nghiêu, vua
Thuấn, mà không làm điều nhân chính, thì không bình trị được thiên hạ. Đã
có đạo lý và khuôn phép của thánh hiền đã định ra, thì ta nên nhân đó mà
học tập, mà hành động”. Thánh nhân đã trông hết cái sức của con mắt, lại
lấy cái thước tròn, cái thước vuông, cái thăng bằng và cái dây để làm cái
tròn, cái vuông, cái mặt bằng và cái mặt thẳng, dùng mãi không xuể; đã
nghe hết cái sức của tai, lại lấy sáu luật để chính năm âm, dùng mãi không
xuể; đã xét hết sự nghĩ ngợi của cái tâm, lại dùng cái chính sự thương
người, khiến cho lòng nhân che khắp thiên hạ” (Ly Lâu, thượng). Vậy ta
phải theo cái đạo của thánh hiền mà dạy người.
Người dạy học và người đi học phải như người Hậu Nghệ dạy người ta bắn,
tất phải dạy để chí vào sự kéo dây cũng cho thẳng, mà người học bắn cũng
phải để chí vào sự kéo dây cũng cho thẳng; người thợ giỏi dạy người làm
thợ, tất phải dạy cách dùng thước tròn, thước vuông, mà người học làm thợ
cũng phải học cách dùng thước tròn, thước vuông (Nghệ chi giáo nhân xạ,
tất chí ư cấu, học giả diệc tất chi ư cấu. Đại tượng hối nhân, tất dĩ quy củ,
học giả diệc tất dĩ quy củ
羿之教人射,必志於彀;學者亦必志於彀。大
匠誨人,必以規矩;學者亦必以規矩) (Cáo tử, thượng). Nghĩa là dạy