NHO GIÁO - Trang 209

Thuở ấy lại có Hứa Hành ở nước Sở xướng lên cái thuyết nông phố, lấy sự
cày cấy làm chủ nghĩa. Theo cái học ấy thì trong nước, bất cứ vua chúa, hay
người thường dân, ai cũng phải cày lấy ruộng, nấu lấy cơm mà ăn. Hứa
Hành tự nước Sở đến nước Đằng, nói với Đằng Văn Công rằng: “Hiền giả
dữ dân tịnh canh nhi thực, ung sôn nhi trị. Kim dã Đằng hữu thương lẫm
phủ khố, tắc thị lệ dân nhi tự dưỡng dã

賢者與民並耕而食,饔飧而治。

今也滕有倉廩府庫,則是厲民而以自養也: Kẻ hiền giả cùng cày ruộng
với dân, buổi sáng buổi tối nấu lấy mà ăn, mà trị việc thiên hạ, Nay nước
Đằng có kho tàng đựng đầy thóc gạo và của cải, thế là làm hại dân để nuôi
mình vậy”.
Lúc ấy có Trần Tương theo học cái đạo của Hứa Hành và đem đạo ấy nói
với Mạnh Tử. Mạnh Tử lấy cái đẳng cấp cần phải có ở trong xã hội mà bài
bác cái học ấy. Ông nói: “Có việc của bậc đại nhân, có việc của bậc tiểu
nhân. Nếu đem cái thân một người mà làm việc trăm người, việc gì cũng
phải làm lấy mà dùng, thế ra bắt thiên hạ cứ chạy luôn ở ngoài đường. Cho
nên nói rằng: “Hoặc lao tâm, hoặc lao lực. Lao tâm giả trị nhân, lao lực giả
trị ư nhân. Trị ư nhân giả tự nhân. Trị nhân giả tự ư nhân. Thiên hạ chi
thông nghĩa dã

勞心者治人,勞力者治於人。治於人者食人,治人者食

於人。天下之通義也: Hoặc lao tâm, hoặc lao lực. Người lao tâm thì trị
người, người lao lực thì để người ta trị mình. Kẻ để người ta trị mình thì
phải nuôi người ta, kẻ trị người thì được người ta nuôi mình. Cái thông
nghĩa của thiên hạ là thế vậy”
Trần Tương nói rằng: “Cứ theo cái đạo của Hứa tử, thì chợ không có hai
giá, trong nước không có sự giả dối. Dẫu sai đứa trẻ con đi ra chợ, cũng
không bị ai lừa đảo. Tấm lụa tấm vải dài, ngắn bằng nhau, thì cùng bán một
giá; gai, sợi, tơ, bông, nặng, nhẹ bằng nhau, thì cũng bán một giá; gạo thóc
nhiều, ít bằng nhau, thì cùng bán một giá; giày dép lớn, nhỏ bằng nhau, thì
cùng bán một giá”. Mạnh Tử trả lời: “Phù vật chi bất tề, vật chi tình dã

物之不齊,物之情也: Phàm vật mà không đều nhau, là sự thực của vật
vậy. Có cái hơn gấp đôi, gấp năm, có cái hơn gấp mười, gấp trăm, có cái
hơn gấp nghìn, gấp vạn, ông đem cho như nhau cả, ấy là loạn thiên hạ. Giả
sử làm dép lớn, dép nhỏ mà bán đồng một giá thì coi có ai còn làm dép lớn

Liên Kết Chia Sẽ

** Đây là liên kết chia sẻ bới cộng đồng người dùng, chúng tôi không chịu trách nhiệm gì về nội dung của các thông tin này. Nếu có liên kết nào không phù hợp xin hãy báo cho admin.