“Tranh ăn, tranh uống, không có liêm sỉ, không biết phải, trái, không tránh
chỗ đau, chỗ chết, không sợ người đông sức mạnh, mờ mờ vậy chỉ thấy lợi
về ăn uống mà thôi, ấy là cái dũng của hạng cẩu trệ. Vì việc làm và điều lợi,
tranh của cải, không có từ nhượng, quả cảm làm liều, tham quá độ mà trái
phép, mờ mờ vậy chỉ thấy cái lợi mà thôi, ấy là cái dũng của bọn đi buôn và
đi ăn trộm. Khinh cái chết mà bạo ngược, ấy là cái dũng của kẻ tiểu nhân.
Cứ cái nghĩa thì theo, không khuynh hướng về quyền thế, không đoái tưởng
đến lợi lộc, đem cả một nước mà cho, cũng không thêm nhìn, trọng cái chết,
giữ cái nghĩa mà không rối, ấy là cái dũng của kẻ sĩ và người quân tử” (Vinh
nhục, IV).
Trung hiếu. Trung hiếu là những đức tốt, ai cũng phải theo, song người đi
học phải biết biện biệt thế nào là thật trung, thật hiếu. Tuân Tử nói: “Nhập
hiếu xuất đễ, nhân chi tiểu hạnh dã; thượng thuận hạ đốc, nhân chi trung
hạnh dã, tòng đạo bất tòng quân, tòng nghĩa bất tòng phụ, nhân chi đại
hạnh dã
入孝出悌人之小行也。上順下篤，人之中行也。從道不從君，
從義不從父，人之大行也: Vào hiếu ra đễ là cái tiểu hạnh của người ta;
thuận theo người trên, thân yêu kẻ dưới, là cái trung hạnh của người ta; theo
đạo mà không theo vua, theo nghĩa mà không theo cha, là cái đại hạnh của
người ta vậy” (Tử đạo, XXIX).
Người làm tôi có bốn hạng: “có bậc đại trung, có bậc thứ trung, có bậc hạ
trung, có kẻ quốc tặc. Lấy đức mà báo đáp vua để hóa được vua ấy là bậc
đại trung. Lấy đức để sửa lỗi của vua mà giúp vua, ấy là bậc thứ trung, Lấy
điều phải mà can ngăn điều trái, làm cho vua giận, ấy là bậc hạ trung.
Không lo đến sự vinh, sự nhục của vua, không lo đến nước hay, nước dở,
chỉ thâu hợp cẩu dung để giữ lấy lợi lộc, nuôi lấy sự giao thông bè đảng, ấy
là kẻ quốc tặc vậy” (Thần đạo, XIII).
Người làm con hiếu có ba hạng: “Người con hiếu có ba điều sở dĩ không
theo mệnh cha. Theo mệnh thì cha mẹ nguy, không theo mệnh thì cha mẹ
yên, người hiếu tử không theo mệnh là hợp với đạo trung. Theo mệnh thì
cha mẹ nhục, không theo mệnh thì cha mẹ vinh, người hiếu tử không theo
mệnh là hợp với điều nghĩa. Theo mệnh là cầm thú, không theo mệnh thì
làm cho cha mẹ được vẻ vang, người hiếu tử không theo là không phải đạo
