diệc hữu quý tiện bần phú chi mệnh
凡人遇偶及遭累害，皆由命也。有
死生壽夭之命，亦有貴賤貧富之命: Phàm người ta gặp gỡ và bị những
điều lụy hại đều do mệnh vậy. Có cái mệnh sống, chết, thọ, yểu, cũng có cái
mệnh sang, hèn, nghèo, giàu” (Mệnh lộc, I). Vậy không nên lấy sự hiển đạt
mà cho là tài giỏi và lấy sự bần cùng mà cho là ngu dại. “Tiến tại ngộ, thoái
tại bất ngộ. Xử tôn cư hiển, vị tất hiền, ngộ dã; vị ti tại hạ, vị tất ngu, bất
ngộ dã
進在遇，退在不遇。處尊居顯，未必賢，遇. 也；位卑在下，未
必愚，不遇也: Tiến lên là ở sự gặp, lui xuống là ở sự không gặp. Ngồi chỗ
tôn, ở chỗ hiển, vị tất là hiền, bởi sự gặp vậy; ngôi thấp, chức nhỏ, vị tất là
ngu, bởi sự không gặp vậy” (Phùng ngộ, I).
Những điều ấy, các nho giả vẫn tin như thế cả, nhưng không ai nói ra một
cách rõ ràng như Vương Sung. Có lẽ là vì ông đã lịch duyệt lắm, cho nên
lời ông nói về những điều ấy rất thiết tha và rất tường tận vậy.
Cốt tướng. Vương Sung cho là cái mệnh của người ta bẩm ở trời đất là
hiển hiện, ra thân thế, vậy xem cốt tướng thì biết được cái mệnh, như là xét
cái dấu, cái hộc thì biết được cái dung lương. Ông lấy tướng các đế vương
và những người danh nhân đời trước làm hiệu nghiệm. Đại để như Phạm
Lãi xem tướng Câu Tiễn nước Việt: cổ dài, mồm quạ, biết rằng người ấy
khả cùng hoạn nạn, không khả cùng vinh lạc; Uất Liêu xem tướng Tần Thỉ
Hoàng, sống mũi to, mắt dài, vai chim ưng, tiếng con sài cẩu, biết là tính
người tàn ác, ít ân nghĩa, v.v. Những điều ấy ông nói rất rõ ở thiên Cốt
tướng, III.
Tính. Vương Sung xét những thuyết bàn về tính của các tiên nho, từ Mạnh
Tử, Tuân Tử cho đến các nho giả đời Hán, và ông cho là chưa ai bàn hết cái
lý của tính, ông nói rằng: “Mạnh Tử bảo tính thiện là nói tính của hạng
trung nhân dĩ thượng; Tuân Tử bảo tính ác, là nói tính của hạng trung nhân
dĩ hạ; Dương Hùng bảo tính hỗn hợp cả thiện và ác, là nói tính của hạng
trung nhân” (Bản tính, III). Đó là mỗi người bàn về một phương diện nhưng
không phải là bàn cái tính chung của mọi người.
Cứ như ý ông, thì: “Tính người ta có thiện, có ác, cũng như tài người ta có
cao, có thấp. Đã cao thì không thấp, đã thấp thì không cao. Nếu nói tính
không thiện, không ác, là nói tài người ta không cao, không thấp. Bẩm tinh
