Song đó là chỉ nói cái thể lệ và cách tổ chức về việc học, chứ về đường học
vấn, thì từ đời vua Nhân Tông trở đi, phái lý học rất thịnh ở chỗ thôn dã, rồi
đến cuối nhà Nam Tống
, Vua Lý Tông (1225 - 1264) rất tôn sùng cái học
của phái ấy mới biểu chương họ Trình và họ Chu, đem Chu Liêm Khê,
Trương Hoành Cừ, Trình Minh Đạo, Trình Y Xuyên và Chu Hối Am và
tòng tự ở Khổng miếu, lấy những sách của Chu Hối Am liệt ra ở học quán.
Từ đó phái lý học mới thành thế lực, trong triều, ngoài dã đâu đâu cũng tôn
sùng. Lúc ấy nhà Tống đã sắp mất, nhưng nhà Nguyên, nhà Minh và nhà
Thanh đều theo nhà Nam Tống lấy phái lý học làm chính tông của Nho giáo
vậy.
Danh nho đời Tống. So với các đời, thì danh nho đời Tống nhiều hơn cả.
Về đường chính trị thì có Phạm Trọng Yêm
范仲淹 và Vương An Thạch 王
安石, về đường học vấn thì có Hồ Viện 胡瑗, Thiệu Ung 邵雍, Chu Đôn Di
周敦頣, Trương Tái 倀載, Trình Hạo 程灝, Trình Di 程頤, Chu Hi 朱熹,
Lục Cửu Uyên
陸 九 淵 , Trương Thức 倀拭, Lữ Tổ Khiêm 呂 祖 謙 ; về
đường văn chương thì có Âu Dương Tu
歐陽脩, Tư mã Quang 司馬光,
Tăng Củng
曾鞏, Tô Tuân 蘇洵, Tô Thức 蘇拭, Tô Triệt 蘇徹. Đó là kể
những người có danh lớn đời bấy giờ. Còn những người như Mai Nghiêu
Thần
梅堯臣, Hoàng Đình Kiên 黄庭堅, Trần Đạo Sư 陳道師, v.v. cũng
khá nhiều vậy.
