Chúc và sử là hai cái chức vụ hệ trọng, phi người đã kinh nghiệm lắm,
không làm được, cho nên ai đã giữ hai chức vụ ấy đều được cha truyền con
nối để coi những việc ấy. Chúc quan thì lấy việc trời mà suy ra việc người,
sử quan thì xét việc đời xưa mà làm việc đời nay. Về sau những học thuật
như lịch tượng (thiên văn), lịch số (âm dương), chiêm nghiệm (phương sĩ)
thì phát ra bởi chúc quan. Đạo gia và Nho gia thì phát ra bởi sử quan. Các
mối học thuyết của Tàu đều căn bản ở chúc quan và sử quan cả.
Đại để những tư tưởng và công việc của các đế vương, như bát quái của vua
Phục Hi, cửu trù của vua Hạ Vũ là lấy làm gốc lý học: điển hình chế độ của
vua Nghiêu, vua Thuấn cùng những điển, mô, huân, cáo của các thánh quân
hiền tướng đều lấy làm nền luân lý và chính trị. Những người học giả đời
trước phải biết rõ những điều ấy thì mới ra ứng dụng ở trong xã hội được.
Vu hích
巫覡. Người đời thượng cổ vẫn nhân cái đạo của các đế vương
ngày trước làm chính đạo, nhưng thường là con nhà quý phái, hoặc là số ít
người có thiên tư đặc biệt mới học được mà thôi, còn nhân chúng thì phải
làm ăn khó nhọc, phục dịch việc vua việc quan, lắm điều khổ sở. Khi trong
nước có ông vua nhân từ, tiết kiệm, thì dân được yên cư lạc nghiệp, nếu
phải ông vua hoang chơi xa xỉ, hoặc hay sinh sự chiến tranh, thì dân gian bị
nhiều điều hà khắc. Phàm người đời đã bị cực khổ mà lại học hành không
có, việc hay, dở không biết thế nào, tất là phải chìm đắm vào những điều mê
hoặc và tin những việc quái lạ. Vu
巫 là người con gái, hích 覡 là người con
trai làm nghề đồng bóng, tức là bọn đồng cốt thầy cúng thầy pháp, v.v. Lấy
điều cát, hung, họa, phúc, dùng những phương thuốc huyền hoặc mà đánh
lừa những người ngu dại, đem chuyện thần thánh ma quỉ mà dọa nạt người
thường để làm nghề kiếm ăn. Ở nước Tàu về đời thượng cổ, bọn vu hích có
thế lực rất mạnh, thậm chí nhà nào cũng thờ quỉ, thờ thần. Cổ thư nói rằng:
“Dân thần tạp nhụ, gia vi vu sử
民神雜輮,家爲巫使: Dân với thần lẫn lộn,
nhà nào nhà ấy cũng có vu sử”. Nhà vua thấy thế mới sai quan định rõ việc
thần và việc người để ngăn cấm bọn vu hích làm mê hoặc lòng người. Thiên
Lữ Hình trong Kinh Thi nói rằng: “Mệnh Trọng, Lê, tuyệt địa thiên thông,
võng hữu giáng cách
命仲黎絕地天通,罔有降格: Vua sai họ Trọng, họ Lê
định điển lễ rõ ràng, để phân biệt việc người với việc thần, không cho người
