Cứ cái lý Lục Tượng Sơn nói đó, thì đạo là phần hình nhi thượng, tức là lý
vậy. Cái lý ở trước mắt ta, chứ không ở đâu xa: “Lý chỉ tại nhãn tiền, chỉ thị
bị nhân tự tế liễu
理只在眼前，只是被人自蔽了: Lý chỉ ở trước mắt, chỉ
là bị người tự che đi vậy”. Bởi có cái che ấy cho nên ta mới không trông
thấy nữa.
Ông thường lấy hai chữ vũ trụ mà khải ngộ những học giả, như là nói: “Đạo
đầy lấp cả vũ trụ, không có cái gì là giấu kín. Cái mà ở Trời gọi là âm
dương, ở đất gọi là cương nhu, ở người gọi là nhân nghĩa, là cái bản tâm
của người vậy”. Hoặc là nói: “Lý ấy đầy lấp vũ trụ, trời đất thuận theo lý ấy
mà động, cho nên mặt trời, mặt trăng không đi qua được cái độ thường, bốn
mùa không sai được; thánh nhân theo lý ấy mà động, cho nên hình phạt ít
mà dân phục”. Hoặc là nói: “Lý ấy đầy khắp cả vũ trụ không ai trốn khỏi
được. Thuận theo lý ấy thì lành, trái lý ấy thì dữ”. Hoặc là nói: “Vũ trụ
không hạn cách người, người hạn cách vũ trụ”. Ông cho ở trong vũ trụ có
cái lý đầy lấp cả, thì ở trong tâm cũng có cái lý đầy lấp cả. Trong khoảng vũ
trụ có lý ấy, thì ở trong tâm cũng có lý ấy. Cho nên nói rằng: “Vũ trụ tiện thị
ngô tâm, ngô tâm tức thị vũ trụ
宇宙便是吾心，吾心即是宇宙: Vũ trụ là
tâm của ta, tâm của ta tức là vũ trụ”. Cái lý ở trong vũ trụ đối với cái tâm là
một, thì cái tâm của bậc thánh nhân ở trong thời gian và trong không gian,
đâu đâu cũng là một cả. Bởi vậy ông lại nói: “Đông hải hữu thánh nhân
xuất yên, thử tâm đồng dã, thử lý đồng dã. Tây hải hữu thánh nhân xuất
yên, thử tâm đồng dã, thử lý đồng dã. Nam hải, Bắc hải hữu thánh nhân
xuất yên, thử tâm đồng dã, thử lý đồng dã. Thiên bách thế chi thượng hữu
thánh nhân xuất yên, thả tâm đồng dã, thử lý đồng dã. Thiên bách thế chi
hạ hữu thánh nhân xuất yên, thử tâm đồng dã, thử lý đồng dã
東海有聖人
出焉，此心同也，此理同也。西海有聖人出焉，此心同也，此理同
也。南海北海有聖人出焉，此心同也，此理同也。千百世之上有聖人
出焉，此心同也，此理同也。千百世之下有聖人出焉，此心同也，此
理同也: Đông hải có thánh nhân xuất hiện ra, tâm ấy đồng vậy, lý ấy đồng
vậy. Tây hải có thánh nhân xuất hiện ra, tâm ấy đồng vậy, lý ấy đồng vậy.
Nam hải, Bắc hải có thánh nhân xuất hiện ra, tâm ấy đồng vậy, lý ấy đồng
vậy. Nghìn trăm đời về trước có thánh nhân xuất hiện ra, tâm ấy đồng vậy,
