NHO GIÁO - Trang 44

Sự hành chính của Khổng Tử. Năm thứ 19 đời vua Kinh vương nhà Chu,
bấy giờ Khổng Tử đã 51 tuổi, vua nước Lỗ mới dùng Ngài làm quan trung
đô tể, tức như là quan kinh thành phủ doãn ngày nay. Cách một năm thì cải
chức làm quan đại tư khấu, tự hồ bây giờ là quan hình bộ thượng thư. Ngài
đặt ra luật lệ để cứu giúp kẻ nghèo khổ, lập ra phép tắc, định rõ việc tống
táng người chết. Lớn nhỏ phân biệt trai gái, không lẫn lộn, người đi ngoài
đường thấy của rơi không nhặt, kẻ gian phi không có, hình pháp đặt ra
không hề dùng đến.
Ngài làm đại tư khấu được bốn năm, vua nước Lỗ cất Ngài lên nhiếp tướng
sự, nghĩa là cho Ngài quyền nhiếp việc chính trị trong nước. Sử chép rằng:
“Ngài cầm quyền được bảy ngày thì giết quan đại phu Thiếu Chính Mão là
một người xảo quyệt gian hiểm thời bấy giờ, được ba tháng thì việc chính
trị rất hoàn toàn: trật tự phân minh, con trai thì chuộng trung tín, con gái thì
chuộng trinh thuận. Trong nước thành ra có cái cảnh tượng rất thịnh trị.
Nước Tề bên cạnh không muốn nước Lỗ thịnh lên, bèn dùng kế phản gián,
cho 80 người con gái đẹp, múa hát giỏi, và 30 con ngựa tốt, đem sang bày ở
cửa nam thành nước Lỗ, để dâng cho Lỗ hầu. Thuở ấy các nước chư hầu, có
nhiều nước có vua và lại có quan đại phu là một bậc quyền thần trong nước.
Quan Đại phu nước Lỗ lúc ấy là Quý Tôn Tư, hai ba lần ra xem những
người và vật của nước Tề đem sang, có ý muốn nhận lấy, vào bẩm với Lỗ
hầu, đem Lỗ hầu ra xem. Lỗ hầu say mê, bỏ việc ba ngày không ra thính
chính”.
Đó là theo nguyên văn trong sử mà chép ra. Còn sự thực hư thế nào tưởng
không bàn làm gì; vì Khổng Tử sở dĩ là thánh không phải chỉ ở những việc
ấy mà thôi, nhưng cốt ở cái đức độ của Ngài khiến cho ai đã học được cái
đạo của Ngài thì cũng thành ra hạng người có phẩm giá tôn quý. Vậy hậu
thế dẫu có thêm bớt điều gì về sự nghiệp của Ngài đã làm trong khi Ngài
hành chính ở nước Lỗ, cái đức của Ngài vẫn không giảm đi hay thêm lên
chút nào.
Khổng Tử đi chu du thiên hạ. Khổng Tử thấy vua vì sự vui chơi bỏ trễ
việc nước như thế, chắc là việc gì cũng hỏng, cho nên Ngài mới nhân lúc
nhà vua làm lễ tế Giao, không chia thịt cho các quan, Ngài liền từ chức bỏ