Hoàng Lê Châu nói rằng: “Cái học của Dương Minh nhờ có Long Khê và
Tâm Trai mà truyền rộng ra ở thiên hạ, nhưng cũng vì Long Khê và Tâm
Trai mà dần dần làm mất cái chính truyền. Song, sau Long Khê không có ai
bằng Long Khê nữa, và lại nhờ có chi phái Giang Hữu chữa lại, thành ra
không đến nỗi hư hỏng hẳn; đàng này sau Tâm Trai thì có nhiều người đảm
đang, làm những việc khác thường, rồi truyền đến bon Nhan Sơn Nông, Hà
Tâm Ân thì không phải là cái danh giáo có thể ràng buộc được nữa”.
Những người có tiếng trong môn phái này là: Từ Việt
徐越tự là Tử Trực 子
直, hiệu là Ba Thạch 波石, người đất Quy Khê, tỉnh Giang Tây, đỗ tiến sĩ;
Vương Đống
王棟 tự là Long Cát 隆吉, hiệu là Nhất Am 一菴, người đất
Thái Châu; Lâm Xuân
林春, tự là Tử Nhân 子仁, hiệu là Đông Thành 東
成, người đất Thái Châu; Triệu Trinh Cát 趙貞吉, tự là Mạnh Tĩnh 孟静,
hiệu là Đại Châu
大 州 , người đất Nội Giang, tỉnh Tứ Xuyên; La Nhữ
Phương
羅汝芳, tự là Duy Đức 惟德, hiệu là Cận Khê 近溪, người đất
Nam Thành, tỉnh Giang Tây, đỗ tiến sĩ; Chu Nhữ Đăng
周汝豋, tự là Kế
Nguyên
繼元, hiệu là Hải Môn 海門 người đất Thăng Huyện, tỉnh Chiết
Giang. Những người này thường hay thiên về Thiền học bên Phật giáo.
Trong phái Thái Châu có những người du hiệp có tiếng là: Nhan Quân
顏
鈞, tự là Sơn Nông 山農 người đất Cát An, tỉnh Giang Tây. Sơn Nông, theo
học từ Ba Thạch, được cái truyền của phái Thái Châu, lấy cái tâm của người
ta thần diệu được cả vạn vật mà không trắc đạc được, cho tính như viên
ngọc châu sáng, nguyên không có bụi bặm gì cả, không cần phải trông
nghe, không cần phải giới cụ, bình thời chỉ suốt cái tính, việc làm cứ theo tự
nhiên, thế gọi là đạo. Đến khi có điều phóng dật, nhiên hậu mới lấy giới
thận khủng cụ để sửa lại. Phàm nho giả bảo trước phải có kiến văn, đạo lý,
cách thức, đều là làm chướng ngại cái đạo. Học trò Nhan Sơn Nông là
Lương Nhữ Nguyên, tự là Phu Sơn, người đất Vĩnh Phong, tỉnh Giang Tây,
sau đổi tên là Hà Tâm Ẩn
何心隱. Tâm Ẩn theo cái tông chỉ gần như Thiền
học, rồi sau biến ra như cái học tung hoành của Tô Tần, Trương Nghi. Học
trò của Tâm Ẩn là Lý Trác Ngô
李卓吾 theo hẳn Thiền học mà phỉ báng
Nho giáo.
