Trình, Trương, Thiệu, mới phát minh ra mà cái đạo của Khổng Tử mới
truyền vậy. Tôn Chu tử tức là để tôn Chu, Trình, Trương, Thiệu. Tôn Chu,
Trình, Trương, Thiệu tức là để tôn Khổng Tử. Tôn Khổng Tử thì cái gì
không phải là cái thuật của Khổng Tử là tuyệt đi, không để cùng tịnh tiến;
tôn Chu tử thì cái gì không phải là cái thuyết của Chu tử đều tuyệt đi không
để cùng tịnh tiến. Những lời chú thích trong Tứ Thư, Ngũ Kinh là học giả
phải theo để làm quy thức, không được trái”. Ấy là ông nhất quyết chỉ nhận
cái học của Chu tử là chính thống.
Ông đã nhất tâm tôn sùng Trình, Chu, tất là ông cực lực công kích Vương
Dương Minh. Trong những thư ông viết cho những người đồng chí lúc bấy
giờ, ông rất chú ý về chỗ ấy và ông làm ba bài Học thuật biện
學術辯, đại
lược nói rằng: “Dương Minh thị xướng lên cái thuyết lương tri, lấy cái thực
của Thiền mà thác cái danh của Nho, gây thành cái lưu hại không thể nói
hết được”. Ông cho cái bệnh của Dương Minh là ở sự nhận tâm làm tính và
nhận cái bản thể của tâm không có thiện, không có ác. Ông lại nói ở cuối
bài Học thuật biện thứ hai rằng: “Kẻ học giả trong thiên hạ sở dĩ theo
Dương Minh là có hai lẽ. Một là ai học theo cái học ấy thì “túng tứ tự thích
縱肆自適”, không như cái học của Trình, Chu phải “lý thằng đạo củ 履繩
蹈矩” không thể giả tá được. Hai là cái học ấy chuyên lấy tri giác làm chủ,
bảo rằng thân của người ta có sinh tử, mà cái tri giác không có sinh tử, cho
nên coi cả thảy trong thiên hạ đều là ảo cả, duy có cái tri giác là thật, bỏi
vậy kẻ bất hiển vui về cái túng tứ, mà kẻ hiền giả lại lo tìm cái vô sinh tử,
vậy nên mới đua nhau mà theo. Hỡi ôi! Sự túng tứ không thể sáng rõ được,
còn như cái thuyết vô sinh tử, là cái lầm của Thiền gia vậy. Kẻ học giả lấy
cái luận của Trình, Chu về âm dương thân khuất vãng lai mà tìm tâm thạc
ngoạn, thì cái lý rõ rệt, sao không học cái học ấy lại học cái lầm kia?”
Đối với cái thuyết sinh tử, thì lời ông nói đó tức là lời của các nho giả vẫn
nói xưa nay. Song trong cái âm dương thân khuất lại không có cái minh linh
không bao giờ biến đổi hay sao? Bởi ông không thấy rõ cái minh linh ấy,
cho nên ông không hiểu được cái học như của Dương Minh. Vì vậy những
lời phán đoán của ông về cái toàn thể sự học của Dương Minh, có lắm điều
cố chấp và thiên quá. Xem cái cách nghị luận của ông thì tỏ ra là ông chỉ
