• Giai đoạn lưu vong (1851-1870)
Ngày 17 tháng 7 năm 1851, Victor Hugo đã trình bày trước Quốc Hội
Pháp một bài đả kích ông hoàng Louis Napoléon. Ông đã giận dữ tuyên bố
rằng "Chúng ta đã có Napoléon Đại Đế, phải chăng chúng ta cần có
Napoléon Bé Nhỏ " (Napoléon le Petit). Lời nói "Napoléon Bé Nhỏ" đã là
một câu hô hào chống lại Vua Napoléon III trong 19 năm. Sau khi nhà vua
này đã dẹp tan được mọi chống đối, lệnh truy nã Victor Hugo được ký vào
ngày 3 tháng 12-1851 khiến cho ông phải chạy qua nước Bỉ rồi các hoạt
động chính trị của ông đã khiến cho chính quyền Bỉ đã phải yêu cầu ông ra
đi. Victor Hugo chạy qua nước Anh, đầu tiên cư ngụ trên đảo Jersey thuộc
vùng biển Channel từ năm 1852 tới năm 1855. Victor Hugo đã dùng các bài
viết đầu tiên của thời kỳ lưu vong vào việc châm biếm và kết tội Vua
Napoléon Bé Nhỏ, mô tả nhà vua này là kẻ cắp, kẻ hèn nhát và bạo chúa.
Khi nước Anh và nước Pháp trở nên đồng minh chống lại nước Nga trong
trận chiến tranh Crimea, các chỉ trích của Victor Hugo đã làm cho chính
quyền Anh bối rối và ông bị trục xuất khỏi đảo Jersey. Ông dời sang hòn đảo
Guernsey, là nơi có thể nhìn thấy bờ biển của nước Pháp.
Thời gian gần 20 năm sống lưu vong này là thời kỳ sáng tác phong phú
nhất của Victor Hugo. Ông đã làm các lời thơ châm biếm trong các tập thơ
"Napoléon Bé Nhỏ" (Napoléon le petit, 1852), "Trừng Phạt" (Les
Chatiments, 1853) và đây là một trong các tập thơ chỉ trích mạnh mẽ nhất
của ngôn ngữ Pháp. Trong thời gian sống lưu vong trên đảo Guernsey,
Victor Hugo đã dùng văn chương mô tả các sự thật sâu xa nhất mà ông đã
trải qua. Tập thơ "Suy Tưởng" (Les Comtemplations, 1856) là tập thơ được
chia làm hai phần, là "Ngày Trước" (Autrefois) và "Ngày Nay"
(Aujourd'hui) ngăn cách bằng ngày qua đời của cô con gái Leopoldine.
Victor Hugo đã đề cập tới thiên nhiên, tình yêu và sự chết. Bằng tập thơ anh
hùng ca "Truyền thuyết Của Các Thế Kỷ" (La Légend des Siècles, 1859),
Victor Hugo đã nói về các tiến bộ của nhân loại qua các thế kỷ. Ông đã bàn
luận tới sự tranh đấu của con người giữa điều tốt và điều xấu, con người giải
phóng chính mình ra khỏi mọi tôn giáo để đi tới sự thật toàn diện và ông
cũng tiên liệu sự tiến bộ của Khoa Học và của Kiến Thức.
Khi Vua Napoléon III công bố lệnh ân xá cho mọi người lưu vong vì
