Trong đoàn người đi đưa ma có những tiếng xì xào. Người thì nói đến
những âm mưu của phái chính thống. Người thì nói đến Công Tước
Reichstadt,
nhưng Công Tước lại chết đúng lúc quần chúng bàn bạc
muốn lập làm Hoàng Đế. Một người không rõ là ai, tuyên bố rằng đến giờ
quy định, hai viên đốc công đi theo Cách Mạng sẽ mở cửa một xưởng làm
súng đạn để nhân dân vào lấy. Trong đám người đưa tang để đầu trần, người
ta thấy phần đông lộ vẻ phấn khởi xen lẫn với vẻ lo âu. Trong đám đông
đang có những xúc động mãnh liệt nhưng cao thượng kia, người ta cũng thấy
xuất hiện ra đây đó những bộ mặt lưu manh chính cống, và những mồm
miệng đê hèn đang nói: “Chuyến này phải kiếm một mẻ". Đôi khi cái ao tù
bị xáo động đến nỗi bùn dưới đáy ao cũng vẩn lên mặt nước đục ngầu. Đó là
một hiện tượng không phải không dính dáng đến những ngành an ninh "khéo
tổ chức".
Đám tang đi từ từ, nhưng lòng người nôn nao, từ nhà tang qua các đại lộ
đến ngục Bastille. Chốc chốc trời đổ mưa. Nhưng quần chúng nào có để ý
đến mưa. Có nhiều việc xảy ra: Người ta rước linh cữu đi quanh cột đồng
Vendôme, Công Tước Fitz James đứng trên bao lơn bị ném đá vì không giở
mũ, con gà trống tiêu biểu cho nước Pháp ở trên một lá cờ của dân chúng bị
giật ra và xéo dưới bùn, ở cửa ô Saint Martin một người cảnh sát bị chém
trọng thương, một võ quan thuộc đội khinh kỵ thứ 12 hô lớn: “Tôi theo phái
Cộng Hòa", sinh viên trường Bách Khoa bị giữ mãi trong trường, bây giờ
mới chạy ùa ra, vừa đến đã có tiếng hô: “Trường Bách Khoa muôn năm!
Nền Cộng Hòa muôn năm!" Những tiếng hô đó đánh dấu lộ trình của đoàn
tang. Đến ngục Bastille, có những hàng dài người đi xem có vẻ hung hăng.
Họ từ ngoại ô Saint Antoine kéo đến, chắp nối với đoàn tang. Bấy giờ một
thứ sục sôi dễ sợ bắt đầu thúc đẩy, lôi cuốn đám đông. Một người đang bảo
một người khác: “Cậu nhìn kỹ lão râu đỏ kia, hắn sẽ ra lệnh phát hỏa đấy".
Nghe đâu cũng anh chàng râu đỏ này về sau lại giữ nhiệm vụ đó trong một
cuộc bạo động khác là vụ Quénisset.
Xe tang đi qua ngục Bastille, đi dọc theo con sông đào qua một cái cầu
nhỏ và đến cái bệ của cầu Austerlitz. Đến đó thì dừng lại. Bấy giờ nếu nhìn
từ trên cao xuống thì đám tang giống như một ngôi sao chổi. Đầu ngôi sao ở
nơi bệ cầu và đuôi sao tỏa suốt bờ sông Bourdon ôm cả Bastille, kéo dài trên
