thanh gươm, tám mươi ba khẩu súng ngắn. Để võ trang được nhiều người,
họ chia nhau kẻ cầm súng, người cầm lưỡi lê. Trước bờ sông Grève, thanh
niên mang súng vào nấp trong nhà phụ nữ để bắn ra. Một anh có khẩu súng
có tán quay. Họ rung chuông, vào trong nhà, rồi lo làm đạn. Một người đàn
bà thuật lại: ”Tôi không biết cát tút là gì, chính nhà tôi bảo cho tôi biết".
Một bọn xúm vào phá cửa một hiệu đồ cổ trước phố Haudriettes và cướp
lấy những thanh gươm, những khí giới Thổ. Ở phố Perle, xác một người thợ
nề bị bắn chết còn nằm đấy. Và ở hai bên bờ sông Seine, ở các bến sông, các
phố, trong xóm La Tinh, trong xóm chợ, mọi người tất tả, công nhân, sinh
viên, đảng viên các đảng Cách Mạng đọc vang lên những bản tuyên ngôn
kêu gọi: “Cầm vũ khí!" Họ ném vỡ đèn ngoài đường, tháo xe ngựa, nạy đá
lát đường, phá cửa, nhổ cây, sục sạo các hầm chứa rượu, lăn lông lốc những
thùng rượu, chồng chất gạch đá, bàn ghế, ván gỗ để dùng làm chiến lũy.
Họ cưỡng bách bọn tư sản phải giúp họ trong việc này. Họ vào những nhà
có đàn bà, bắt người vợ phải trao lại gươm, súng của người chồng vắng mặt
và họ lấy phấn viết ngoài cửa: "Đã nạp khí giới". Có người ký cả tên mình
vào giấy biên nhận súng và gươm rồi nói: "Ngày mai cầm giấy này ra Tòa
Thị Chính mà lấy khí giới về". Họ giật cầu vai các võ quan. Phố Saint
Nicolas, một võ quan quốc dân quân bị một toán người gậy gộc, giáo mác
đuổi theo, phải chạy mãi mới trốn được vào một nhà nọ. Anh ta phải ở lì đấy
cho đến đêm mới ăn mặc trá hình lẻn ra ngoài.
Khu phố Saint Jacques, sinh viên từng đoàn từng lũ ra khỏi các nhà trọ đi
ngược đường Saint Hyacinthe đến tiệm cà phê Tiến Bộ, hay đi xuôi đến tiệm
cà phê Bảy Bàn Billards phố Mathurins. Ở đấy, có những người thanh niên
đứng trên các trụ vôi ở trước cửa phân phát khí giới. Người ta vào cướp công
trường phố Transnonain để lấy đồ dựng chiến lũy. Chỉ có một nơi các gia
chủ kháng cự lại, đấy là chỗ góc hai con đường Sainte Avoye và Simon Le
Franc, chính họ đã phá chiến lũy. Chỉ có một nơi quân khởi nghĩa chịu thua,
họ đã bắt đầu dựng chiến lũy ở phố Du Temple, nhưng sau khi bắn vào một
đội quốc dân quân, họ đã bỏ chạy theo phố Corderie. Đội quốc dân quân
nhặt được một lá cờ đỏ, một gói đạn và ba trăm viên đạn súng ngắn trên
chiến lũy. Chúng xé tan lá cờ, cắm từng mảnh lên lưỡi lê mà mang về.
Tất cả những sự việc chúng tôi thong thả và lần lượt kể ra đây đều xảy ra
