II
CHÚ BÉ THÙ ĐỊCH CỦA ÁNH SÁNG
Ông ngồi như thế bao lâu? Ông suy tới tính lui những gì trong những giờ
trầm ngâm bi đát ấy? Ông có ngẩng lên chăng? Hay là cứ phải cúi đầu? Hay
cứ phải gập người cho đến gãy gục? Ông còn có thể gượng dậy và bám chân
vào một chỗ nào vững chắc trong tâm tư không? Chính ông có lẽ cũng không
sao trả lời được.
Đường phố vắng tanh. Chỉ vài người thị dân vẻ lo lắng đang rảo bước về
nhà là có mơ hồ nhìn thấy ông. Buổi nguy hiểm, ai lo phận nấy là thường
tình. Người công nhân thắp đèn như thường lệ đến thắp cây đèn đối diện
ngay với cổng nhà số 7 rồi bỏ đi. Trong khi đó thì có ai nhìn kỹ Jean Valjean
trong bóng tối, cũng không nghĩ rằng ông ta còn sống. Ông ngồi im lìm trên
trụ đá, y như một tượng tuyết. Trong tuyệt vọng, có hiện tượng đóng băng
như thế đấy. Bấy giờ nghe có tiếng chuông đổ hồi và những tiếng ồn ào, sôi
động không phân biệt được. Giữa những hồi chuông giãy giụa can thiệp vào
cuộc bạo khởi, đồng hồ nhà thờ Saint Paul thong thả buông mười một tiếng
nghiêm trang. Bởi vì chuông báo động là việc của con người, thì giờ là của
Chúa. Jean Valjean không để ý đến thì giờ, ông vẫn im lìm không cử động
được. Vào lúc ấy, một tiếng nổ đột ngột đến từ phía khu chợ, rồi một tiếng
thứ hai nữa, dữ dội hơn. Chắc đó là cuộc tấn công vào chiến lũy phố
Chanvrerie, mà chúng ta đã thấy Marius đánh lui vừa rồi. Hai loạt súng nổ
liên tiếp giữa đêm vắng lặng nghe càng dữ dội. Jean Valjean rùng mình,
đứng lên, rồi lại gieo mình trở xuống trụ đá, hai tay vòng lại, đầu từ từ gục
xuống trước ngực..Ông tiếp tục cuộc đối thoại âm thầm, mình nói với mình
như trước. Bỗng ông ngước mắt lên. Có tiếng chân người đi trên đường phố,
ở gần mình. Dưới ánh sáng cây đèn bên kia đường, ông nhìn thấy ở đầu kia,
một gương mặt xám xanh, nhưng trẻ măng và tươi tỉnh.
Đó là Gavroche vừa đến phố L’Homme Armé. Gavroche đang ngước
nhìn lên cao, ra dáng tìm tòi. Chú thấy rõ Jean Valjean nhưng chẳng chú ý.
Chú hết nhìn lên cao lại nhìn xuống thấp. Chú bước đi rón rén đưa tay sờ
khắp các cửa lớn, cửa sổ tầng dưới, cửa nào cũng đóng then, cài khóa cẩn
