IV
BỚT NĂM, THÊM MỘT
Khi người vô danh nào đó ban bố cái quyết nghị “lấy xác mà phản kháng”
và đem lại cho mọi người cái phương thức thống nhất ý chí, thống nhất tâm
hồn như thế đã dứt lời, thì từ khắp cửa miệng đều vọt lên một tiếng hô thoải
mái và rùng rợn. Tiếng hô ấy, về ý nghĩa thì buồn thật nhưng trong giọng hô
thì lại đầy khí thế chiến thắng.
— Tinh thần quyết tử muôn năm! Tất cả ở lại.
— Tại sao lại tất cả? - Enjolras hỏi.
— Tất cả! Tất cả!
Enjolras tiếp:
— Địa thế ở đây thuận lợi, chiến lũy lại kiên cố. Ba mươi người cũng đủ.
Sao lại đi hy sinh những bốn mươi người?
Mọi người đáp:
— Bởi vì chẳng một ai chịu bỏ đi cả.
Enjolras nói to, giọng nói rung vang gần như gắt gỏng:
— Các đồng chí, nền Cộng Hòa không có thừa người đâu mà đem phung
phí vô ích. Khoa trương là xa xỉ. Nếu có đôi người có nhiệm vụ phải lánh đi
thì nhiệm vụ ấy cũng phải được thi hành như mọi nhiệm vụ khác.
Enjolras là người nguyên tắc. Đối với các đồng chí anh có một thứ uy lực
vô thượng, gần như tuyệt đối. Mặc dù thế, lần này người ta vẫn xì xào.
Là người có khiếu chỉ huy từ trong mạch máu, Enjolras thấy có tiếng xì
xào nên nhấn mạnh thêm. Anh cất giọng nghiêm nghị nói:
— Ai sợ chỉ có ba mươi là không đủ thì cho biết.
Tiếng xì xào tăng lên gấp bội. Có tiếng người trong một nhóm nào đó
nhận xét:
— Lánh đi ư? Nói nghe dễ lắm, nhưng chiến lũy bị bao vây cả rồi.
— Phía chợ chưa bị bao vây, - Enjolras nói. - Con đường Mondétour còn
tự do, từ đó đi qua phố Prêcheurs thì có thể đến chợ Innocents.
Có tiếng khác trong đám đông nói:
— Đến đó sẽ lại bị bắt thôi. Sẽ lại rơi vào một đội canh gác nào của quân
