phóng. Lão cho Cosette một cái áo bằng ren tỉnh Binche, của bà nội lão để
lại cho lão. Lão bảo: “Những mốt ấy bây giờ hồi phục lại, đồ cổ bây giờ
được mọi người ham chuộng. Những thiếu phụ trẻ thời ông đã già lại ăn mặc
như những bà già hồi ông còn bé tí". Lão moi tất cả đồ đạc trong những cái
tủ ô kéo hình bầu bầu, bằng sơn mài Coromandel, hàng bao nhiêu năm nay
vẫn đóng kín mít. Lão bảo: “Bắt các bà quý tộc này xưng tội đi chứ! Xem
bụng các bà ấy chứa những gì nào!" Rồi lão bới tung cả lên những cái ngăn
kéo bụng phệ đầy quần áo của các bà vợ, của các cô nhân tình của lão, của
các bà tổ mẫu nữa. Nào hàng tơ lụa Bắc Kinh, nào gấm vóc Damas, nào vải
vóc Lampas, nào hàng vân in màu, nào áo dài đắt tiền thành Tours, nào mùi
xoa Ấn Độ thêu bằng thứ chỉ bằng vàng có thể giặt được, nào những bức
thêu Gênes và Alençon, nào đồ kim hoàn kiểu cổ, nào những hộp kẹo bằng
ngà chạm những trận đánh nhau li ti, nào áo quần, đồ trang sức, ruy băng;
lão cho Cosette tất cả. Cosette say sưa ngây ngất trong mối tình Marius, nặng
ơn đối với lão Gillenormand. Nàng đương mơ giấc mơ hạnh phúc không
cùng satin, nhung lụa. Nàng tưởng như các vị thiên thần đang giơ tay đỡ lấy
những đồ cưới của nàng. Tâm hồn bay bổng trên khoảng trời xanh, vỗ đôi
cánh bằng hàng ren tỉnh Malines
Như ta đã nói, lão già cũng khoái chí chẳng kém gì đôi tình nhân đang
say sưa trong tình ái. Phố Filles Du Calvaire nhộn lên như nổi một điệu kèn
vui. Mỗi sáng, lão Gillenormand lại tặng Cosette một thứ. Những dải lụa là
tung nở lộng lẫy quanh mình Cosette.
Trong cảnh sống hạnh phúc, cũng nhiều khi Marius ưng nói chuyện trang
nghiêm; một hôm không biết nhân việc gì, chàng bảo:
— Những người thời Cách Mạng vĩ đại thật, danh tiếng lừng lẫy như đã
trải qua bao thế kỷ, như thể Caton hay Phocion, họ đã được ghi trên đài vân
thiên cổ.
— Vân cổ! Phải rồi, lụa vân cổ! Cảm ơn con. Chính ông đang chớm có
cái ý ấy.
Và ngày hôm sau, lão lại cho thêm Cosette một cái áo hàng vân cổ lộng
lẫy, màu nâu đen. Lão rút ra ở những đống vải cũ ấy một bọc triết lý:
— Tình yêu, được lắm. Nhưng phải thêm cái này chứ. Hạnh phúc thì phải
thêm cái gì phù phiếm. Hạnh phúc chỉ là cái cần thiết tối thiểu. Cứ tra bừa
