VIII
HAI NGƯỜI KHÔNG SAO TÌM RA ĐƯỢC
Mặc dù hoan hỷ đến đâu, Marius cũng không thể xóa nhòa được trong óc
mấy nỗi hận lòng khác. Trong thời gian sửa soạn và chờ ngày cưới, chàng
cho tiến hành những cuộc điều tra khó khăn, tỉ mỉ.
Marius chịu ơn về nhiều phía; chàng còn nợ cái ơn của cha chàng, rồi cả
một cái ơn riêng của chàng nữa. Một người là Thénardier; còn một người lạ
nào đã mang chàng, phải, mang chính chàng, về nhà lão Gillenormand.
Marius tha thiết muốn tìm cho ra hai người ấy, chưa muốn cưới vội, chưa
muốn sung sướng mà quên họ đi; chàng còn sợ những món nợ ân nghĩa chưa
trả ấy sẽ ngả bóng xuống cuộc đời từ nay vô cùng xán lạn của chàng. Không
thể nào để các món nợ chưa trả ấy cứ lai rai đeo đẳng sau mình. Trước khi
vui vẻ bước vào tương lai, chàng muốn thanh toán xong nợ quá khứ.
Mặc dù Thénardier là một tên gian ác, điều ấy cũng không làm giảm giá
cái việc hắn cứu sống đại tá Pontmercy. Thénardier đối với mọi người là
thằng kẻ cướp, đối với Marius thì không. Marius không biết rõ sự thật trên
chiến trường Waterloo, nên chàng không biết cái trường hợp đặc biệt này, là
cha chàng ở trong tình thế lạ lùng thoát chết nhờ Thénardier, nhưng không
mang ơn huệ gì với hắn ta.
Biết bao người Marius phái đi, không một ai tìm thấy Thénardier. Hình
như về khoản hắn, không còn dấu vết gì nữa. Mụ Thénardier thì đã chết
trong khi xét hỏi ở tòa án. Chỉ còn hai người sống sót trong cái gia đình bi
thảm ấy là Thénardier và Azelma, con gái hắn; cả hai người đều chìm trong
bóng tối. Cái vực thẳm của xã hội mịt mù đã khép lại trên những con người
ấy. Trên mặt nước, cũng không có lấy những nét gợn run run, những vòng
sóng rung rinh mờ ảo báo cho ta biết một cái gì đã rơi xuống đấy, để mà thả
con sào xuống thăm dò.
Mụ Thénardier đã chết, Boulatruelle được miễn tố, Claquesous biến mất,
những bị cáo quan trọng đã vượt ngục, vụ xử việc âm mưu ở căn nhà nát
Gorbeau gần như thất bại. Trên ghế bị cáo Tòa Đại Hình, chỉ còn lại hai tòng
phạm là Panchaud tức Printanier, tức Bigrenaille và Deux Milliards; hai tên
