săn sóc, băng bó cho ông, cũng không để cho ai trông thấy nữa, cả Cosette
cũng vậy. Nhưng ông cũng phải lấy vải quấn bàn tay và treo cánh tay lên vai
nên ông không ký được vào giấy tờ. Lão Gillenormand đỡ đầu dự khuyết
cho Cosette phải thay ông ký.
Chúng tôi không dẫn độc giả đến Thị Sảnh hay nhà thờ. Người ta không
lẽo đẽo đi theo đôi trai gái yêu nhau cho đến tận đây; thường thường khi chú
rể đã gài vào ve áo cánh hoa chú rể thì mọi người quay lưng không đi sâu
vào cuộc tình duyên kia nữa. Chúng tôi chỉ kể lại một sự việc mà những
người dự đám cưới không để ý tới, xảy ra trên quãng đường từ phố Filles Du
Calvaire đến nhà thờ Saint Paul. Lúc bấy giờ người ta đang lát lại đầu đường
phía Bắc phố Saint Louis, xe cộ bị chặn lại từ ngang phố Parc Royal. Đoàn
xe đám cưới không thể đi thẳng đến nhà thờ Saint Paul. Bắt buộc phải đi lối
khác, đơn giản nhất là vòng phía đại lộ. Một người dự đám cưới bảo đại lộ sẽ
vướng rất nhiều xe vì là ngày hội Thứ Ba Béo. Lão Gillenormand hỏi: “Vì
sao?" Người kia trả lời: “Vì có những đoàn người trá hình". Lão đáp: “Tuyệt
lắm! Cứ đi lối ấy". Hai trẻ lấy nhau, chúng sắp vào cuộc đời, cũng nên để
cho chúng làm quen với cái trò trá hình này một chút.
Đám cưới đi về phía đại lộ. Chiếc xe hòm đầu tiên là xe Cosette, có bà dì
Gillenormand, lão Gillenormand và Jean Valjean. Marius ngồi chiếc xe thứ
hai vì theo tục bấy giờ chú rể chưa được ngồi cùng cô dâu. Đoàn xe cưới đi
khỏi phố Filles Du Calvaire thì xếp ngay vào dãy xe dài vô tận từ phố
Madeleine đến nhà Bastille và từ nhà Bastille đến phố Madeleine. Trên
đường đầy rẫy những người trá hình. Mặc dầu thỉnh thoảng trời lại mưa, bọn
hề vẫn đi giễu. Với cái không khí vui nhộn mùa đông năm 1833 ấy, Paris đã
biến thành Venise.
Bây giờ thì không còn những ngày hội Thứ Ba Béo
như thế nữa vì không còn những cuộc diễu trá hình của dân chúng.
Hai bên lề đường chật ních người qua lại, cửa sổ đầy những bộ mặt tò
mò, những hàng hiên các rạp hát cũng chen chúc người xem. Người ta xem
những người trá hình, người ta xem cái dãy xe đủ kiểu như ở trường đua
Longchamp, đi rất trật tự theo kỷ luật đi đường của cảnh sát, xe nọ bám xe
kia như trên đường ray. Người ngồi trên xe vừa được xem vừa được người ta
xem. Những viên đội cảnh binh ở hai vệ đường đứng giữ trật tự, để cho hai
dãy xe vô tận đi song hành ngược chiều với nhau không va chạm gì như hai
