dòng suối, một chảy xuôi về đường Antin, một chảy ngược lên ô Saint
Antoine. Xe mang huy hiệu của những vị đại thần và đại sứ đi lại tự do ở
giữa lòng đường. Một vài đoàn hoa lệ vui nhộn, đặc biệt là đám rước Bò
Béo, cũng hưởng đặc quyền ấy. Nước Anh vút roi trên cảnh vui nhộn của
Paris, xe trạm của Huân Tước Seymour chạy qua ầm ĩ, với một mệnh danh
dân gian bám theo sau.
Trong hai dãy xe, có những lính cảnh vệ phi ngựa kèm dọc theo như
những con chó chăn cừu, người ta thấy đây đó những cỗ xe nhà hiền lành
chật cứng những bà dì, bà cô, bà cố. Trong khung cửa các xe đó, có những
trẻ con trá hình; hề lên bảy, hề gái lên sáu; những người bé rất dễ yêu đó cảm
thấy mình được chính thức tham gia và tỏ ra nghiêm trang như những viên
chức. Thỉnh thoảng lại tắc nghẽn khiến một trong hai dãy xe xuôi ngược phải
dừng lại, cho đến khi gỡ xong cái nút rối. Một chiếc xe vướng thì cả dãy xe
bị tê liệt. Sau đó dòng xe lại chuyển bánh.
Đoàn xe đám cưới ở trong dãy xe đi về phía nhà Bastille dọc theo phía
bên phải đại lộ. Đến ngang phố Pont Aux Choux đoàn xe ngược lại một lát.
Vừa đúng lúc ấy, ở bên kia đường, dãy xe đi về hướng phố Madeleine cũng
dừng lại. Ngay chỗ ấy có một chiếc xe trá hình. Những chiếc xe ngựa, hay
nói đúng hơn, những chiếc xe bò chở người trá hình ấy, người dân Paris rất
quen thuộc. Nên ngày Thứ Ba Béo, hay ngày lễ giữa tuần chay mà không có
những chiếc xe trá hình ấy thì nhân dân cho là có điều gì không hay, và sẽ
bàn tán: ”Chắc có ẩn tình gì đây. Có lẽ nội các thay đổi mất!" Những
Cassandres, Arlequins Colombines
lóc xóc trên những chiếc xe ấy, ngất
ngưởng trên đầu khách bộ hành, những người lố lăng nhất, từ anh chàng Thổ
trá hình đến người đóng mọi rợ, những đô lực sĩ nâng những bà Hầu Tước,
những mụ hàng cá khiến đến Rabelais
phải bịt tai, những mụ lẳng lơ làm
cho Aristophane
phải cúi mặt, tóc giả bằng sô gai, may ô hồng, mũ công
tử vỏ, kính thằng hề, mũ ba sừng có con bướm vờn của Janot, tiếng la ó ném
xuống người bộ hành, hay chống nạnh, đủ các bộ điệu lõa lồ, vai trần, mặt
nạ, cả một mớ trò trâng tráo do một anh xà ích đội mũ hoa đưa diễu qua
đường; đó là tục lệ xe trá hình.
Hy Lạp cần cỗ xe tải của Thespis, Pháp cần chiếc xe ngựa của Vadé. Cái
gì cũng có thể nhại được, rập được, kể cả bản khuôn rập. Ngày hội Saturnale,
