được sợi dây ấy, cắt đứt nó, cởi cái nút ra, đi rất xa thì tôi thoát rồi, tôi chỉ
việc đi thôi, có những chuyến xe khách phố Bouloy; ông bà đã sung sướng,
tôi đi hẳn. Tôi đã cố thử dứt sợi dây ấy, tôi cố kéo, nó vẫn chắc, không đứt,
tôi đã kéo căng cả trái tim tôi cùng với sợi dây ấy. Thế rồi tôi tự nghĩ: Ta
không thể sống ở đâu khác được, ta phải ở lại đây. Ừ mà phải, ông nói có lý,
tôi là một thằng ngốc, sao lại không cứ ở lại một cách tự nhiên, ông dành cho
tôi một phòng trong nhà ông, bà Pontmercy vẫn quý mến tôi. Bà ấy đã bảo
chiếc ghế bành giơ tay đón tôi. Cụ ngoại cũng muốn có tôi, tôi cũng vừa ý
cụ, chúng ta cùng ở với nhau, ăn chung với nhau, tôi sẽ khoác tay Cosette,
xin lỗi ông - bà Pontmercy, tôi vẫn quen mồm - chúng ta chung một mái nhà,
chung một bàn ăn, chung một ngọn lửa, chung một góc lò sưởi mùa đông,
cùng đi dạo chơi mùa hạ, vui vẻ đấy, hạnh phúc đấy, cảnh gia đình êm ấm, ôi
gia đình!
Nói đến tiếng ấy, Jean Valjean bỗng nhiên trở nên dữ dội. Ông khoanh
tay nhìn xuống sàn, dưới chân mình như muốn đào một cái vực thẳm và
giọng nói của ông tự nhiên sang sảng lên.
— Gia đình! Không. Tôi không có gia đình nào. Tôi không thuộc gia đình
ông. Tôi không ở trong gia đình loài người. Tôi là con người thừa ở trong
những gia đình êm ấm của người ta. Gia đình thì có đấy, cố nhiên, nhưng
không phải dành để cho tôi. Tôi là người khốn khổ, tôi lang thang giữa trời.
Tôi có bố, có mẹ không? Tôi cũng không chắc nữa. Tôi gả chồng cho
Cosette, thế là hết. Tôi đã được thấy Cosette sung sướng, Cosette được sống
với người yêu, ở đấy có một ông già tốt, một lứa đôi thiên thần, có tất cả mọi
điều vui vẻ, như thế là hoàn toàn rồi và tôi tự bảo: Còn mày, đừng có bước
chân vào đấy! Tôi có thể nói dối được, thật đấy, đánh lừa tất cả mọi người,
vẫn cứ là ông Fauchelevent.
Khi còn lừa dối vì Cosette thì tôi đã lừa dối được, nhưng bây giờ thì là vì
tôi, tôi không được làm như vậy. Giá tôi chỉ im lặng thôi, mọi việc sẽ lại tiếp
diễn như thường, ông hỏi: Cái gì đã bắt buộc tôi nói? Một điều giản dị thôi:
Lương tâm tôi. Im lặng là việc quá dễ. Cả một đêm tôi đã cố tự thuyết phục
tôi im lặng. Ông muốn cho tôi xưng tội, phải, điều tôi vừa nói với ông rất kỳ
quái, ông có quyền hỏi tôi sự thật; thực tế suốt một đêm tôi cố tìm mọi lý lẽ,
tôi đã tìm ra những lý lẽ rất tốt để im lặng, tôi đã cố hết sức, thật đấy. Nhưng
