khác là tìm ra, nếu có thể được nguồn gốc gia tài của Cosette. Cơ hội tốt hình
như đã đến. Thénardier có lẽ cũng biết được ít nhiều. Tìm hiểu sâu con
người này chắc là có ích. Chàng bắt đầu ở đây.
Thénardier đã nhét sâu trong túi cái món “ra trò" kia, hắn nhìn Marius với
một con mắt dịu dàng gần như âu yếm.
Marius nói trước:
— Thénardier, tôi đã vạch rõ tên anh. Bây giờ còn điều bí mật của anh,
điều anh định đến mách cho tôi, anh có muốn tôi nói trắng ra với anh không?
Tôi cũng có những nguồn tin của tôi, anh nghe chưa? Anh sẽ thấy là tôi biết
nhiều hơn anh. Như anh đã bảo, Jean Valjean là một kẻ giết người, một tên
ăn trộm. Ăn trộm vì hắn đã đánh cắp của một nhà công nghiệp giàu có: Ông
Madeleine vì hắn mà sạt nghiệp bởi hắn đã giết viên cảnh sát Javert.
Thénardier đáp:
— Thưa ngài Nam Tước, tôi không hiểu gì cả.
— Tôi sẽ giải thích anh rõ. Anh hãy nghe đây. Trong một tỉnh thuộc quận
Pas De Calais vào khoảng năm 1822 có một người trước kia có chuyện lôi
thôi với pháp luật, người ấy đã đổi tên là Madeleine và lấy lại được danh dự
và tín nhiệm. Người ấy đã trở nên một chính nhân quân tử, với tất cả ý nghĩa
của tiếng ấy. Nhờ kinh doanh công nghệ sản xuất thủy tinh đen, ông ấy đã
làm giàu cho cả một thành phố. Ông ấy cũng có làm giàu riêng cho mình,
nhưng chỉ là mục đích phụ thôi, thỉnh thoảng mới làm. Ông là người cha
nuôi của dân nghèo. Ông ta mở Nhà Thương, xây trường học, thăm hỏi
người ốm, tặng của hồi môn cho những gái nghèo, giúp đỡ những quả phụ,
nuôi nấng trẻ mồ côi, ông ta chẳng khác gì cha đỡ đầu của vùng ấy. Ông đã
từ chối nhận huân chương Bắc Đẩu Bội Tinh, và Chính Phủ đã cử ông làm
Thị Trưởng. Một tên tù khổ sai mãn hạn biết ông ngày trước có phạm một tội
bị kết án, bèn tố cáo ông và làm cho ông bị bắt; tên tù khổ sai ấy thừa cơ ông
bị bắt đến Paris và giả chữ kí, hắn rút ở ngân hàng Laffitte một số tiền hơn
nửa triệu của ông Madeleine. Chuyện này chính người thủ quỹ của ngân
hàng kể lại cho tôi. Tên tù khổ sai đã đoạt số tiền của ông Madeleine là Jean
Valjean. Còn chuyện kia anh cũng chẳng có gì đáng mách tôi cả. Jean
Valjean đã giết tên cảnh sát Javert bằng một phát súng ngắn. Tôi, chính tôi
đây đã chứng kiến việc ấy.
