giờ của người phái Bourbons dùng để mạt sát cái chính quyền Bách Nhật mà
điệp khúc là:
«Trả cho ta bố xứ Gand
của ta
Trả cho ta bố ta»
Từng đám đông dân ngoại ô xúng xính quần áo ngày lễ, có người đeo cả
hoa huệ như bọn thị dân, tản mát khắp các khu vườn hoa, chơi trò phi ngựa
giật vòng hoặc ngồi quay trên lưng ngựa gỗ. Nhiều kẻ khác đang đánh chén.
Một số là thợ nhà in đang học việc, mũ giấy đội đầu, từ xa đã nghe tiếng họ
cười. Tất cả đều hớn hở. Thật là một đời thái bình thịnh trị. Chính hồi này
Quận Trưởng Cảnh Sát Anglès, trong bản mật tấu đặc biệt lên nhà vua về
tình hình các vùng ngoại ô Paris, đã kết thúc bằng những lời lẽ như sau: “Xét
cho kỹ, tâu bệ hạ, bọn người ấy chẳng có gì đáng sợ cả. Chúng nó vô lo và
uể oải như mèo. Bọn dân đen các tỉnh mới hay rầy rà chứ ở Paris thì không.
Bọn chúng bé nhỏ quá thể. Tâu bệ hạ, phải hai đứa chồng lên nhau thì mới
cao bằng một anh pháo thủ trong cấm binh. Chẳng phải lo ngại tí nào về phía
bọn dân ngu của thủ đô. Rất đáng để ý là từ năm mươi năm nay, vóc người
họ cứ thấp dần và ngày nay dân ngoại ô bé nhỏ hẳn đi so với hồi trước Cách
Mạng. Chúng nó chẳng có gì nguy hiểm. Tóm lại cái lũ chó đẻ ấy mà
ngoan”.
Các ngài Quận Trưởng Cảnh Sát thì làm sao mà tin được mèo có thể hóa
thành sư tử! Ấy thế mà có thật và đó là phép màu của dân chúng Paris. Còn
giống mèo mà Bá Tước Anglès khinh bỉ đến nước ấy, thật ra lại được các
nền Cộng Hòa thời đó tín nhiệm. Trong mắt họ, mèo là hiện thân của tự do
và để cho tượng thần Minerve không cánh dựng ở Paris khỏi phải chơ vơ, họ
dựng tiếp ở quảng trường Corinthe tượng một con mèo khổng lồ bằng đồng
hun. Ngành cảnh sát của chính quyền Phục Hưng kể cũng ngây thơ, họ nhìn
dân chúng Paris hơi quá “hồng”. Chẳng phải như họ tưởng, dân chúng Paris
không hề là “lũ chó đẻ, mà ngoan”. Dân Athénien có vai trò như thế nào
trong người Hy Lạp thì dân Paris cũng có vai trò như vậy trong người Pháp.
Chẳng ai ngủ bì như họ, chẳng ai thật tình phù phiếm và lười biếng như họ,
cũng chẳng ra vẻ hay quên bằng họ. Tuy vậy xin ai chớ tin vào đó: Họ có vẻ
sinh ra để chẳng thèm lưu ý đến bất cứ cái gì, ấy thế mà khi có vấn đề vinh
