III
SƠN CA
Muốn làm giàu, độc ác cũng chưa đủ, cho nên hàng cơm của Thénardier
ngày càng suy. Nhờ có cái khoản năm mươi bảy francs của Fantine,
Thénardier thanh toán chủ nợ và tránh lôi thôi với mõ tòa. Tháng sau, hắn lại
túng tiền. Mụ vợ đem sống áo của Cosette đi Paris, cầm được sáu mươi
francs. Khi tiêu hết món tiền rồi, vợ chồng Thénardier dần dần coi Cosette
như một con bé nuôi làm phúc và đối xử với nó như đứa ăn báo cô. Quần áo
của nó đưa đi cầm cả rồi, nó phải mặc những đồ thải của hai đứa con mụ
chủ, váy cũ, áo rách, toàn đồ tã. Ăn thì thí cho rặt cơm thừa canh cặn của cả
nhà, có hơn con chó một chút nhưng kém con mèo. Vả lại thường thì nó vẫn
ăn chung với chúng ở gậm bàn, cũng được dùng một cái bát gỗ như chúng.
Mẹ nó về ở Montreuil Sur Mer cứ mỗi tháng viết một phong thư, hay nói
cho đúng là thuê viết một phong thư để hỏi thăm con. Lần nào vợ chồng
Thénardier cũng trả lời một điệu: Con bé hay ăn chóng nhớn lắm. Khi số tiền
trả trước cho sáu tháng đã hết, từ tháng thứ bảy, Fantine đều đều tháng nào
cũng gửi bảy francs. Nhưng chưa hết năm Thénardier đã nói: “Nó làm như
thí ăn cho mình không bằng! Có bảy francs thì làm được trò trống gì?” Rồi
hắn viết thư đòi mười hai francs. Mẹ thấy nói con ăn chơi mạnh khỏe lại
chóng lớn thì cũng bằng lòng và gửi số tiền mười hai francs.
Đời có kẻ hễ có yêu thì đồng thời phải có ghét. Mụ Thénardier yêu tha
thiết hai đứa con mình, cho nên mụ rất ghét con người ta. Thật là buồn khi
thấy rằng tình yêu thương của người mẹ mà cũng có thể có những mặt xấu!
Khốn nạn, con Cosette ở nhà mụ thì hết bao nhiêu chỗ, thế mà mụ làm như
nó chiếm mất phần của con mụ, nó thở tranh không khí của con mụ. Mụ ấy,
cũng như nhiều đứa cùng giống, hằng ngày đã hôn hít vuốt ve thì hằng ngày
cũng phải chửi bới đánh đập. Nếu không có con Cosette thì có lẽ mấy đứa
con mụ dù được yêu dấu thế nào đi nữa, tất cũng có lúc bị chửi bới đánh đập.
Có Cosette ở đấy, Cosette đã gánh vác hộ chúng, chúng chỉ lĩnh những hôn
hít vuốt ve. Còn Cosette mỗi lần động chân động tay là một lần bị phạt, bị
mắng như tát nước vào mặt một cách thậm vô lý. Con bé hiền lành yếu ớt
