Bây giờ, nếu mọi người chấp nhận chốc lát cái điều chúng tôi vốn đinh
ninh là trong bất cứ người nào cũng có một con vật, thì chúng ta sẽ nói được
rất dễ dàng tay nhân viên an ninh Javert là con người như thế nào. Nông dân
vùng Asturiens quả quyết rằng lứa nào sói đẻ cũng có lẫn một con chó, đẻ ra
là sói mẹ cắn chết ngay, nếu không lớn lên chó sẽ ăn thịt hết sói con. Con
chó do sói đẻ ấy, cho nó một cái mặt người, thì đó là Javert. Javert đẻ ra ở
trong ngục, mẹ là một mụ bói bài tây, cha là một tên tù khổ sai phục dịch
chiến hạm. Lớn lên, hắn tự cho là ở ngoài rìa xã hội sống như mọi người.
Hắn nghiệm ra rằng có hai hạng người luôn luôn phải ở ngoài vòng xã hội,
đó là những người xâm phạm nó và những người bảo vệ nó; hắn chỉ còn có
một đường là chọn trong hai hạng người ấy. Đồng thời hắn tự thấy có một
bản lĩnh cứng nhắc, đứng đắn và thẳng thắn, pha thêm một ác cảm cao độ
đối với giống người du đãng trong ấy vốn có cha mẹ hắn. Vì thế, hắn vào
làm cảnh sát. Hắn đã thành công. Bốn mươi tuổi, hắn là thanh tra. Lúc thiếu
thời hắn đã là lính canh ngục ở Miền Nam.
Trước lúc đi sâu vào câu chuyện, hãy đồng ý với nhau về cái nghĩa của từ
mặt người sẽ đem dùng với Javert dưới đây.
Cái mặt người ấy ở Javert như sau:
«Mũi Javert tẹt, có hai lỗ sâu hoắm; hai bên má hắn có hai chòm râu rậm
mọc ngược lên đến chân mũi. Lần đầu nhìn hai cái rừng ấy và hai cái hang
ấy, ai cũng thấy khó chịu. Khi hắn cười, - nghĩa là họa hoằn lắm và dễ sợ
lắm - thì đôi môi mỏng dính dang ra, phơi bày nào răng nào lợi. Lúc ấy,
chung quanh cái mũi là cả một vệt nhăn nhúm man rợ, trông như mõm ác
thú. Javert mà nghiêm nét mặt thì là một con chó dữ. Khi cười hắn lại là một
con cọp. Lại còn cái trán hẹp, cái hàm bạnh, tóc tỏa xuống tận chân lông
mày, giữa hai con mắt lúc nào cũng có một nếp nhíu trông như luôn luôn
giận dữ, cặp mắt tối tăm, khó hiểu, miệng thì mím lại một cách khắc nghiệt
đáng sợ, cả người hắn toát ra một thứ quyền uy tàn ác.»
Người ấy trong tâm lý có hai ý thức rất đơn giản và có thể coi là tốt,
nhưng vì hắn cường điệu lên quá cho nên lại thành xấu. Hắn tuyệt đối phục
tòng cấp trên và thù ghét mọi hành động nổi loạn. Đối với hắn, trộm cắp, giết
người, tất cả các tội trọng đều là những hình thức nổi loạn. Hắn tin tưởng
tuyệt đối và mù quáng ở tất cả những người có giữ một chức vụ trong bộ
