trước đây đã làm hắn mất thể diện trước mặt bọn lính gác và đã quát đuổi
hắn ra khỏi cửa, Javert tỏ ra là người chân chất và có nhân cách, nhưng hắn
đâu có biết thế. Ông Madeleine không để ý tới lời cầu xin ấy, ông hỏi đột
ngột:
— Thế người ấy khai thế nào?
— À vâng, thưa ngài, câu chuyện ấy thành nghiêm trọng. Nếu phải là
Jean Valjean thì là tái phạm. Trèo tường, bẻ táo, nếu là do một đứa trẻ thì chỉ
là một vụ phá phách ranh mãnh, nếu là một người lớn thì là một tội trừng trị;
nếu lại là một tên khổ sai thì chính là một tội đại hình. Có leo trèo, có lấy
cắp, có cả. Thế là không phải việc của tòa án trừng trị nữa, mà phải đến Tòa
Đại Hình. Không phải chỉ mấy ngày phạt giam mà là đi khổ dịch chung thân
ở hải thuyền. Với lại còn cái vụ thằng xứ Savoyard, tôi mong thế nào rồi
cũng vạch ra. Ối chà! Còn là lắm chuyện làm cho phải vùng vẫy hoảng lên.
Vâng, phải vùng hoảng nếu là một đứa khác. Nhưng Jean Valjean là một
thằng xảo quyệt. Ấy! Tôi nhận đích ra nó cũng còn chính vì điểm ấy nữa. Kẻ
khác thì thấy nóng đến đít, đã cuống quít lên, kêu trời kêu đất như chiếc ấm
nước reo trên bếp lửa, đã thề sống thề chết là không phải Jean Valjean…
nhưng hắn thì có vẻ không hiểu, hắn chỉ nói: “Tôi là Champmathieu, tôi chỉ
biết có chừng ấy!” Hắn làm bộ kinh ngạc, hắn giả vờ ngu si, thế mới khôn
chứ. Ối chà! Thằng ấy láu đấy! Nhưng không sao, tang chứng đã rành rành
ra đấy. Bốn người nhận được mặt nó. Thằng bợm già tránh sao khỏi tội. Việc
đưa ra Tòa Đại Hình Arras. Tôi sắp đi làm chứng nay mai. Tôi đã được giấy
tống đạt.
Ông Madeleine đã quay vào bàn giấy, cầm tập hồ sơ điềm nhiên xem
từng tờ, vừa đọc vừa viết như bận rộn lắm.
Ông nói với Javert:
— Được rồi ông Javert ạ. Thực ra, tôi cũng chẳng cần biết các chi tiết ấy
làm gì. Chúng ta mất thì giờ vô ích. Chúng ta còn nhiều việc khẩn cấp hơn.
Ông Javert, ông đến ngay nhà bà Buseaupied bán thuốc lá ở góc phố Saint
Saulve. Ông bảo bà ấy đệ đơn kiện tên đánh xe Chesnelong. Tên ấy là một
đứa vũ phu, nó suýt để xe đè chết hai mẹ con bà ta. Phải trừng phạt nó mới
được. Rồi ông đến nhà ông Charcellay ở phố Champigny xem việc ông ta
thưa người hàng xóm để ống máng nước mưa chảy sang làm hỏng cả nền
