III
XEM BẢN ĐỒ PARIS NĂM 1727
Đi độ ba trăm bước, Jean Valjean đến một chỗ rẽ. Đường phố chia làm
hai, một chệch về bên trái, một chệch về bên phải như hai nhánh của một
chữ Y. Chọn đường nào?
Ông không do dự, rẽ về bên phải. Tại sao vậy? Là vì nhánh trái đi về ngả
ngoại ô, tức là khu vực có người, còn nhánh phải đưa về cánh đồng vắng.
Valjean và Cosette không đi nhanh được nữa. Bước đi của Cosette làm
chậm chân Valjean. Ông lại ẵm nó. Nó gục đầu vào vai ông không nói một
tiếng. Chốc chốc ông ngoái cổ nhìn lại: Ông vẫn chú ý đi về mé bóng tối.
Đằng sau ông, con đường phố thẳng tuột, mấy lần nhìn lại, ông vẫn không
thấy bóng dáng ai. Vẫn yên tĩnh hoàn toàn, ông cũng có phần yên dạ. Nhưng
khi ngoảnh lại lần sau cùng, thình lình ông thấy như có vật gì động đậy ở
đằng xa trong bóng tối. Ông không đi nữa, ông lao mình lên phía trước. Ông
hy vọng tìm thấy một lối ngang để lẩn vào và làm cho bọn săn người phải lạc
hướng một lần nữa.
Cuối phố, ông gặp một bức tường. Nhưng bức tường không chắn lối đi
lên của ông. Bức tường ấy nằm dọc theo một ngõ phố ngang ở cuối con
đường phố ông vừa đi qua. Đến đây cũng phải dứt khoát chọn đường một lần
nữa: Đi bên phải hay bên trái? Ông nhìn về bên phải. Ngõ phố chạy dài một
đoạn giữa những nhà xe và vựa thóc một lúc rồi hết lối. Ông nhìn thấy rõ
ràng bức tường trắng nằm cuối ngõ. Ông nhìn sang bên trái. Ngõ phố bên ấy
thông. Cách chỗ ông đứng chừng vài trăm bước, nó đổ ra một phố to như
một chi lưu đổ về sông cái. Lối thoát là ở phía ấy.
Valjean vừa định rẽ sang bên trái để cố đi đến con đường phố lớn lờ mờ
đầu kia thì cũng vừa thấy ở góc phố ấy một vật gì lù lù như một pho tượng
đen không nhúc nhích. Đó hẳn là một người nào người ta vừa cắt ra gác ở
đấy. Người ấy đón lối đi và chờ Jean Valjean tới. Jean Valjean lùi lại. Cái
nơi mà Jean Valjean đang đứng, giữa ô Saint Antoine và khu La Râpée, là
một khu vực Paris bị đảo lộn hoàn toàn trong những cuộc xây dựng mới,
người thì cho là xấu đi, người thì cho là đẹp hẳn lên. Đất trồng trọt, xưởng
