đem dâng trái tim mình vào giờ phút các hoa đêm tỏa hương thơm, sáng ngời
như ngọn đèn giữa đêm sao, hòa mình say sưa giữa cảnh chói sáng mênh
mông của tạo vật, chính ông cũng khó lòng nói được cái đang xảy ra trong
tâm trí mình. Ông có cảm tưởng như có gì bay khỏi người mình và cũng có
gì giáng hạ vào đó. Đúng là những sự trao đổi thần bí giữ những hố sâu của
tâm hồn với những hố sâu của vũ trụ.
Ông nghĩ đến sự vĩ đại và có mặt của Chúa; đến cái vĩnh viễn sắp đến, bí
mật kỳ lạ; đến cái vĩnh viễn đã qua, bí mật còn kỳ lạ hơn; đến tất cả những
cái vô biên đang chìm sâu trước mắt ông trên khắp hướng và, không tìm hiểu
cái không hiểu được, ông chỉ đưa mắt nhìn. Ông không nghiên cứu Chúa
Trời, ông tự để cho mình lóa mắt nhìn Chúa. Ông chiêm ngưỡng những sự
kết hợp rực rỡ của các nguyên tử, nó đem lại sắc hình cho vật chất, nó phát
hiện ra các lực lượng, nó tạo ra các cá tính trong sự thống nhất, các kích
thước trong không gian, cái vô số trong vô hạn và do ánh sáng mà làm ra vẻ
đẹp. Những sự kết hợp này hợp với tan liên tục; từ đó sinh ra sự sống và cái
chết.
Ông ngồi trên một chiếc ghế gỗ kê áp vào cái giàn đã mục, để nhìn trời
sao qua hình bóng khẳng khiu, cằn cỗi của cái cây ăn quả. Mấy thước đất
trồng trọt quá sơ sài, lổn nhổn những lều lán, rất thân thiết đối với ông và
ông lấy thế làm đủ. Còn có gì cần thêm cho ông già ấy nữa, khi ông đem thì
giờ rỗi rãi trong cuộc đời, đã rất ít rỗi rãi của ông, ra chia cho việc làm vườn
ban ngày và việc chiêm ngưỡng ban đêm? Khoảng vườn rào kín, chật hẹp
này, có trời xanh làm trần trên đầu, há không đủ để ca ngợi Chúa lần lượt
trong những công trình đẹp đẽ nhất và những công trình cao cả nhất chăng?
Như thế chưa phải là tất cả hay sao? Còn đòi gì hơn nữa? Một mảnh vườn
con để dạo chơi và cõi bao la để mộng tưởng. Ở dưới chân là những cái có
thể trồng trọt và thu hoạch; trên đầu là những cái có thể nghiên cứu và suy
tưởng; một ít hoa dưới đất và tất cả sao trên bầu trời.
