từ từ buông xuống và khi Jondrette nhắc lại “Nghe rõ chưa, Thénardier?”
những ngón tay rã rời của Marius suýt buông rơi khẩu súng. Khi Jondrette
nói toạc ra hắn là ai, ông Leblanc vẫn thản nhiên, nhưng Marius thì hoang
mang hết sức. Cái tên Thénardier, ông Leblanc có lẽ không biết, nhưng
Marius biết lắm.
Chúng ta nhớ lại cái tên ấy có ý nghĩa như thế nào đối với Marius. Cái tên
ấy, Marius vẫn để trên trái tim chàng, cái tên ấy đã ghi trong di chúc của cha
chàng, chàng vẫn mang nó trong đáy lòng, trong ký ức, trong lời di huấn
thiêng liêng: “Một người tên là Thénardier đã cứu sống ta. Nếu con gặp ông
ấy, thì hãy hết sức giúp đỡ ông ta”. Cái tên ấy chúng ta còn nhớ, là một niềm
kính yêu của lòng chàng, chàng vẫn tôn sùng cái tên ấy cùng với tên cha
chàng. Thế mà, có thể như thế ư, Thénardier là người này ư? Người này là
ông chủ quán ở Montfermeil mà chàng đã mất bao công tìm kiếm bấy lâu ư?
Bây giờ chàng đã tìm thấy người ấy, nhưng cái người đã cứu sống cha chàng
lại là một tên cường đạo! Con người mà Marius nóng lòng muốn hy sinh tất
cả để đền ơn, con người ấy là một con quỷ. Người đã cứu sống đại tá
Pontmercy nay sắp phạm tội ác. Tuy Marius chưa biết tội ác ấy sẽ diễn ra
như thế nào, nhưng có thể là một tội giết người, mà trời ơi! Giết ai? Định
mệnh khắc nghiệt và mỉa mai thay! Từ đáy mồ, cha chàng ra lệnh cho chàng
phải hết sức giúp đỡ Thénardier. Từ bốn năm nay Marius chỉ có một ước
vọng là thay cha đền ơn người ấy, thế mà bây giờ, khi Marius sắp sửa báo
cho cảnh sát bắt một tên cường đạo đang phạm tội giết người, thì số mệnh lại
bảo chàng: Người ấy tên là Thénardier. Đời sống của cha chàng mà người ấy
đã cứu được giữa làn mưa đạn trên chiến trường Waterloo anh hùng, chàng
sẽ đền bù lại cho người ấy, trả lại cho người ấy bằng lưỡi dao máy chém!
Chàng vẫn nghĩ khi nào tìm được Thénardier chàng sẽ quỳ xuống ôm lấy
chân người ấy, bây giờ chàng đã tìm thấy Thénardier, nhưng tìm thấy để trao
người ấy cho bàn tay đao phủ. Cha chàng kêu gọi chàng: “Cứu Thénardier”.
Trả lời tiếng gọi quý mến và thiêng liêng ấy thì chàng định xéo chết
Thénardier. Chàng sắp cho cha chàng ở dưới mồ thấy cái cảnh người ân
nhân đã liều thân cứu sống cha chàng bị đưa ra hành hình ở quảng trường
Saint Jacques, do chính bàn tay của đứa con mình, bàn tay đáng lẽ phải cứu
giúp người ấy. Mỉa mai thay, từ bao nhiêu lâu chàng vẫn mang trong lòng
