và giới hạn của nghề đầu bếp. Nếu bạn bè em tham gia cùng, các em cũng phải tuân theo luật
lệ. Các em sẽ được thoải mái tranh luận cho đến khi thống nhất đưa ra được các quy tắc và
cách thi hành. Vygotsky cho rằng làm vậy sẽ giúp trẻ phát triển được khả năng tự chủ. Một
nhiệm vụ như thế đòi hỏi năng lực trí não cao, ngay cả với người lớn. Nếu bạn có liên tưởng
đến khái niệm hiện đại hơn, là “chức năng điều hành”, vậy thì bạn hoàn toàn chính xác rồi đấy!
Những người nối gót Vygotsky chứng minh rằng trẻ sắm vai trong các khung cảnh tưởng
tượng kiểm soát các cơn bốc đồng của mình tốt hơn trong những tình huống thực. Dù đến giờ
nghiên cứu của Vygotsky tỏ ra có nhiều phần chưa chính xác, nhưng riêng những ý kiến về khả
năng tự điều chỉnh vẫn chứng minh được sự đúng đắn.
Hàng loạt những nghiên cứu chứng thực tiếp sau những phát hiện này đã dẫn tới chương trình
Công cụ Trí não. Trong đó có ba phần tương ứng với những gì chúng ta thảo luận về việc lên kế
hoạch vui chơi, chỉ dẫn trực tiếp đối với việc nhập vai, và kiểu môi trường trong đó xuất hiện
các hướng dẫn. Dưới đây là những gì diễn ra trong một lớp học sử dụng phương pháp Công cụ
phát triển trí não:
Lên kế hoạch vui chơi
Trước khi để các bé mẫu giáo bắt đầu bước vào một ngày tràn ngập những hoạt động vui chơi
tưởng tượng, hãy để các em sẽ lấy bút màu điền vào một mẫu in sẵn gọi là kế hoạch vui chơi.
Bản kế hoạch này vạch ra hoạt động của ngày hôm đó: “Tớ sẽ dùng trà với các em búp bê ở sở
thú,” hay “Tớ sẽ dựng một lâu đài Lego và giả vờ là một hiệp sĩ.” Lũ trẻ sẽ vác theo một chiếc
bảng ghi các hoạt động đã đăng ký và phải tuân thủ chặt chẽ.
Thực hành sắm vai
Tiếp đó, lũ trẻ sẽ được huấn luyện đóng kịch như thật bằng một kỹ thuật gọi là “thực hành
đóng kịch tưởng tượng.” Lũ trẻ nhận các chỉ dẫn trực tiếp và gợi mở về các giả thiết. Ví như, có
một câu trong tài liệu hướng dẫn là: “Cô giả vờ là em bé của mình đang khóc? Em bé của em có
thế không? Chúng ta nên nói thế nào nhỉ?”
Các em bé sau đó sẽ được thỏa sức tưởng tượng. Đến cuối tuần, bọn trẻ sẽ có một “buổi thảo
luận học tập” ngắn với người hướng dẫn, liệt kê ra những gì các em đã trải nghiệm và học được
trong suốt khoảng thời gian đó. Các em còn có các buổi họp nhóm. Mọi can thiệp mang tính kỷ
luật cũng thường trở thành cuộc thảo luận nhóm xoay quanh việc giải quyết vấn đề.
Một phòng chơi lớn
Quang cảnh của các lớp học áp dụng chương trình Công cụ Trí não trông chẳng khác gì phòng
khách khi tàn tiệc vậy. Các khối xếp hình Lego vung vãi khắp nơi. Hộp cát ngổn ngang khắp
phòng. Đâu cũng thấy miếng ghép hình, và những khối vật liệu để xây nên những thế giới mới.
Chỗ này vắt đồ phục trang. Chỗ kia để đồ thủ công. Rồi hộp ở khắp nơi! Vô khối thời gian – và
không gian – để tương tác với các bạn nhỏ khác. Vô vàn các tình huống đan xen nhau giúp phát
huy trí tưởng tượng và óc sáng tạo của mỗi cá nhân đến mức gần như vô hạn.
Rất nhiều các hoạt động khác diễn ra trong khuôn khổ một lớp học Công cụ phát triển trí não,
và chúng ta vẫn chưa thể biết được xem phương án kết hợp nào có tác dụng tối đa. Chúng ta
cũng chưa biết được về tác động về lâu về dài của chương trình này. Tính đến thời điểm tôi
viết những dòng này, không có dưới bốn nghiên cứu dài hạn, thực hiện trên diện rộng đang
được tiến hành nhằm giải đáp những khúc mắc này. Nhưng chúng ta biết chắc một điều về
chương trình này: nó có hiệu quả. Các em nhỏ tham gia chương trình, thường đạt thành tích
tốt hơn 30 đến 100% so với chuẩn quy định trong bất cứ bài kiểm tra nào về chức năng điều
hành mà bạn đặt ra cho chúng. Điều đó cũng đồng nghĩa với điểm số cao hơn, bởi chức năng
điều hành hiệu quả cao chính là một trong hai yếu tố tiên báo chính xác nhất cho thành công
về mặt học thuật như các tài liệu nghiên cứu chỉ ra. Và nó cũng đồng nghĩa với rất nhiều lợi ích
mà chúng ta đã miêu tả ở các phần trước, phần lớn nảy sinh từ chính những nghiên cứu về
