sách đó họ hờ hững đặc lên mặt bàn, bìa sách ố vết rượu vang. Les
Chants de Maldoror, Les Illuminations, Les Barricades mystérieuses
[1]
.
Nhưng hồi đầu, chẳng bao giờ nàng cầm theo gì. Và rồi, hẳn nàng
muốn làm như những người khác và thế là một hôm, ở Le Condé, tôi
bắt gặp nàng một mình, đang đọc sách. Kể từ đó, quyển sách không
rời khỏi nàng nữa. Nàng đặt nó sao cho thật dễ thấy trên mặt bàn khi
ngồi cùng Adamov và những người khác, như thể quyển sách ấy là
cuốn hộ chiếu hay thẻ cư trú hợp thức hóa cho sự hiện diện của
nàng bên cạnh họ. Nhưng chẳng ai để ý đến nó, cả Adamov, Babilée,
Tarzan lẫn La Houpa. Đó làuyển sách khổ bỏ túi, bìa đã cũ bẩn,
thuộc loại sách cũ người ta vẫn mua trên các bờ kè ngoài sông và có
nhan để in cỡ lớn màu đỏ: Những chân trời đã mất. Thời ấy, nó không
gợi cho tôi điều gì. Lẽ ra tôi phải hỏi nàng về chủ đề cuốn sách,
nhưng tôi lại ngu ngốc mà tự nhủ rằng Những chân trời đã mất với
nàng chỉ là một thứ phụ liệu và nàng làm ra vẻ đọc nó đặng hòa
nhịp với đám khách ở Le Condé. Đám khách này, một người qua
đường từ bên ngoài liếc nhìn vào - thậm chí gí trán vào cửa kính một
lúc mà nhìn - hẳn sẽ coi chỉ đơn giản là một đám khách sinh viên.
Nhưng người đó sẽ mau chóng thay đổi ý kiến khi thấy lượng rượu
mà bọn họ nốc ở bàn của Tarzan, Mireille, Fred và La Houpa. Tại các
quán cà phê êm ả của khu Latin, hẳn chẳng bao giờ người ta uống
tợn như vậy. Dĩ nhiên, vào những giờ hoang vu của buổi chiều,
quán Le Condé có thể khiến người ta lầm tưởng. Nhưng trời càng
trở sang tối, nó càng trở thành điểm hẹn của thứ mà một triết gia
nhiều xúc cảm từng gọi là “tuổi trẻ lạc lối”
[2]
. Tại sao lại là quán cà
phê này chứ không phải một quán khác? Là do bà chủ, một Bà
Chadly, người như thể không ngạc nhiên vì bất kỳ điều gì và thậm
chí còn thể hiện chút khoan dung với khách của mình. Nhiều năm
sau này, khi mà các phố trong khu chỉ còn giăng giăng nối hàng
những ô kính cửa hiệu bán đồ xa xỉ và một tiệm đồ da đã chiếm chỗ
của quán Le Condé, tôi gặp Bà Chadly bên kia bờ sông Seine, trên
dốc phố Blanche. Bà không nhận ra tôi ngay. Chúng tôi bước đi cạnh
