phòng ngay khi tới Paris. Cửa sổ nhìn thẳng sang mặt tiền đen sẫm
của trường tôi. Đêm hôm đó, tôi không thể rời mắt khỏi cái mặt tiền
kỳ vĩ ấy cùng cầu thang đá lớn của lối vào. Họ sẽ nghĩ gì nếu biết
gần như ngày nào tôi cũng đi qua cái cầu thang đó, nếu biết tôi là
sinh viên Trường Mỏ? Zacharias, La Houpa, Ali Cherif hay Don
Carlos có biết chính xác Trường Mỏ nghĩa là gì không? Tôi phải giữ
cho kín bí mật của mình nếu không rất có thể họ sẽ chế nhạo hoặc
nghi ngại tôi. Với Adamov, Larronde hay Maurice Raphaël, Trường
Mỏ nói lên điều gì? Không gì hết, hẳn vậy. Hẳn họ sẽ khuyên tôi
đừng lui tới cái chốn đó nữa. Tôi bỏ thật nhiều thời gian đến quán Le
Condé chính là bởi tôi muốn người ta cho tôi cái lời khuyên ấy, một
lần cho tất cả. Hẳn Louki và Maurice Raphaël đã đến được phía bên
kia nghĩa trang Montpamasse, cái vùng mà anh gọi là “vùng rìa”.
Còn tôi, tôi trì mình trong bóng tối, đứng đó trước cửa sổ mà chiêm
ngưỡng cái mặt tiền đen sẫm của tòa nhà. Có thể so sánh nó với nhà
ga hoang phế của một thành phố hàng tỉnh. Trên các bức tường của
tòa nhà kế bên, tôi từng trông thấy dấu những vết đạn, như thể
người ta từng xử bắn ai đó ở đây. Tôi trầm giọng nhắc đi nhắc lại hai
cái từ với tôi mỗi lúc một trở nên kỳ quái hơn này: TRƯỜNG MỎ.
**********
Tôi đã gặp may vì chàng thanh niên đó ngồi cạnh bàn tôi ở quán
Le Condé và chúng tôi khởi sự trò chuyện với nhau một cách hết sức
tự nhiên. Đó là lần đầu tiên tôi tới quán và tôi đáng tuổi bố anh ta.
Quyển vở anh ta dùng để chép tên những người khách của quán Le
Condé, hết ngày này qua ngày khác, hết đêm này qua đêm khác, từ
ba năm, làm công việc của tôi dễ dàng hơn hẳn. Tôi thấy tiếc vì đã
giấu anh ta lý do chính xác khiến tôi muốn xem cái tài liệu mà anh ta
vui lòng cho tôi mượn. Nhưng tôi có nói dối anh ta không khi bảo
mình là nhà xuất bản sách nghệ thuật?
Tôi nhận thấy rằng anh ta tin lời tôi. Đó chính là lợi thế của việc
hơn người khác những hai mươi tuổi: họ không biết gì về quá khứ
