Tôi thấy nhẹ cả người vì chúng tôi không đi qua trước Moulin-
Rouge. Thế nhưng, mẹ tôi mất đã được bốn năm rồi và tôi không
còn gì phải e ngại hết. Mỗi lần thoát ra khỏi căn hộ vào ban đêm, khi
bà đi vắng tôi bước đi trên vỉa hè phía bên kia của đại lộ, vỉa hè bên
quận IX. Trên vỉa hè ấy không có lấy một ngọn đèn. Tòa nhà trường
trung học Jules-Ferry sẫm tối, rồi những mặt tiền các tòa nhà với cửa
sổ tắt hết đèn, một quán ăn, nhưng có thể nói rằng căn phòng chính
của nó lúc nào cũng nằm trong bóng tối lờ mờ. Và, lần nào cũng vậy,
tôi không thể ngăn mình ném một cái nhìn sang phía bên kia dải đất
giữa đường, sang Moulin-Rouge. Khi đến quán cà phê Palmiers và
bước vào quảng trường Blanche, tôi không còn được tự tin cho lắm.
Lại bắt đầu có những ngọn đèn. Một đêm nọ khi đi ngang qua trước
hiệu thuốc, tôi nhìn thấy mẹ cùng những người khách khác, đằng
sau cửa kính. Tôi tự nhủ bà xong việc sớm hơn thường lệ và sắp về
nhà rồi. Nếu chạy thật nhanh, tôi sẽ về tới nơi trước bà. Tôi đứng
như trời trồng ở góc phố Bruxelles để xem bà sẽ đi đường nào.
Nhưng bà đã băng qua quảng trường để quay lại Moulin-Rouge.
Thường xuyên, tôi sợ và để tự trấn tĩnh tôi sẵn sàng đi tìm mẹ,
nhưng hẳn là tôi sẽ làm phiền bà đang giữa lúc làm việc. Giờ thì tôi
chắc rằng bà sẽ không mắng tôi, bởi cái đêm đến tìm tôi ở sở cảnh
sát khu Grandes-Carrières,đã không buông một lời trách cứ, không
hề dọa dẫm, không bài học đạo đức nào. Chúng tôi bước đi trong im
lặng. Đến giữa cầu Caulaincourt, tôi nghe tiếng bà nói bằng giọng xa
vời: “đứa bé tội nghiệp của mình”, nhưng tôi tự hỏi bà nói với tôi
hay với chính bà. Bà đợi tôi cởi quần áo nằm lên giường rồi mới vào
phòng tôi. Bà ngồi ở cuối giường, thật yên lặng. Tôi cũng vậy. Cuối
cùng bà mỉm cười. Bà bảo tôi: “Chúng ta đều không nói nhiều lắm
nhỉ...”, và bà nhìn thẳng vào mắt tôi. Đó là lần đầu tiên cái nhìn của
bà dán lên tôi lâu tới vậy và lần đầu tiên tôi nhận ra mắt bà trong,
xám hoặc xanh lợt đến như thế. Xám-xanh. Bà cúi xuống hôn lên má
tôi, hay nói đúng hơn là tôi cảm thấy cặp môi bà thoáng lướt qua. Và
