theo ông và Nguyễn Bá Trác đi chơi đây đó vài hôm. Cụ Phủ đồng ý ngay
và có lời gửi gắm. Phan Châu Trinh vui vẻ, cười nói:
- Tôi chỉ sợ cụ trách, em nó theo tôi sẽ không được như ý nguyện ban đầu.
Cụ Phủ hơi nhíu mày rồi cười nói:
- Khâu hà vi thị thê thê giả dư ? Vô nãi vi nịnh hồ ?
Phan Châu Trinh đáp:
- Phi cảm vi nịnh dã, tật cố dã.
Cụ Phủ bước tới, choàng tay ôm bờ vai của Phan Châu Trinh như đã hiểu
được lòng nhau, rồi chúc mọi người thượng lộ bình an.
Ba thầy trò sang làng Phong Thử (huyện Điện Bàn) thăm hiệu buôn Diên
Phong. Đây là một trong những cơ sở điểm của phong trào Duy Tân phát
động thời gian qua. Cử nhân Mai Dị
thấy ba người liền đứng dậy chạy
ra tay bắt mặt mừng. Sau bát nước chè sủi bọt, Phan Châu Trinh gợi ý lên
Gia Cốc (huyện Đại Lộc, cách Phong Thử hơn mười cây số) chơi, Mai Dị
đồng ý, vội vàng bàn giao công việc lại cho anh em.
Trời mùa đông ở Quảng Nam lúc nào cũng ủ dột và có cái lạnh thấu xương,
nhưng ai nấy cũng đều phải xắn quần tận háng, bởi bùn có chỗ ngập quá
ống quyển. Tuy trời không mưa sụt sùi như mấy ngày qua, nhưng mọi
người đều khoát áo tơi vừa phòng những trận mưa bất thình lình, vừa chống
lạnh. Lội bộ ra tới bờ sông, bốn thầy trò lên thuyền ngược dòng Phan Chau
Trinh - Vu Gia. Nước sông lúc rày đục ngầu phù sa từ thượng nguồn đổ về.
Những ruộng dâu hai bên bờ xanh mướt. Tiếng hát huê tình của ai đó cứ
theo gió đưa về làm cho bốn thầy trò lắng nghe, không ai nói với ai lời nào.
- Thưa qúy thầy, cập bến Núi Lở hay bến Gia Cốc ?
Bốn thầy trò như sực tỉnh cơn mơ. Phan Châu Trinh sửa lại thế ngồi, nói:
- Chú cập bến Gia Cốc. Chúng tôi muốn xuống đó.
Lên thuyền, trời bắt đầu mưa lâm râm. Phan Châu Trinh nói:
- Gia đình chúng ta tới thăm hôm nay là gia đình ông Học Tổn. Ông này
hay lắm, chữ nghĩa không nhiều như các anh nhưng rất ham đọc tân thư,
say thuyết tự do nhân quyền không thua gì cụ Minh Viên (Huỳnh Thúc
Kháng), cụ Thai Xuyên (Trần Quý Cáp) - thầy của các anh. Hưởng ứng lời
kêu gọi của anh em, ông đã mở tiệm buôn và một sở vườn trồng quế, trồng
