Tấn công, phản công, xung kích, phản kích, đó chỉ là những từ ngữ,
nhưng chúng chứa đựng biết bao ý nghĩa nữa... Chúng tôi thiệt rất nhiều
người, nhất là tân binh. Trong khu vực chúng tôi, những chỗ trống đã được
viện binh lấp vào. Do đó, chúng tôi nhận được một trung đoàn trong số
những trung đoàn vừa mới tổ
chức, hầu như toàn bộ là những cậu trẻ măng thuộc các toán lính mới
mộ. Trước khi ra trận, chúng nó chỉ được huấn luyện qua loa, chỉ mới biết
những động tác cơ bản. Chắc chúng nó cũng hiểu thế nào là quả lựu đạn,
nhưng chúng biết rất ít về cách ẩn nấp, nhất là thiếu sự tinh nhanh. Mặt đất
phải gồ lên đến năm mươi phân, chúng nó mới nhận ra.
Dù rằng viện binh đối với chúng tôi là rất cần nhưng những cậu lính mới
chỉ tổ làm bận chúng tôi hơn là giúp ích chúng tôi. Trong khu vực chiên
đấu ác liệt này, chúng nó bị mất hết tinh thần, ngã như sung rụng (Nguyên
văn bản tiếng Pháp: ngã như ruồi). Chiến tranh trận địa ngày nay đòi hỏi
người lính phải có kiến thức và kinh nghiệm; phái nắm được địa hình, tai
nghe phai biết phân biệt các loại đạn và biết tác hại của chúng; phải biết
tính trước viên đạn sẽ rơi xuống đâu, phạm vi phá hoại của nó bao nhiêu,
và phải ẩn nấp ra sao.
Dĩ nhiên tất cả những cậu lính trẻ này hầu như chưa biết gì về những cái
đó. Các cậu chết nhiều là vì chưa biết phân biệt đạn xì với đạn nổ; chúng nó
chết như rạ là vì chúng hốt hoảng chăm chú nghe tiếng gầm của những
"hòm than" vô hại và sẽ rơi rất xa còn cái tiếng rì rào, xì xì nhè nhẹ của
những con quái vật nhỏ bé, nổ tung ngay sát mặt đất thì chúng nó lại không
nghe thấy. Đáng lẽ phải tản ra thì chúng nó lại nép vào nhau như đàn cừu,
cả đến những cậu đã bị thương rồi mà vẫn còn để cho tụi phi công bắn chết
như bắn thỏ. Chao ôi! Những bộ mặt khờ dại xám ngoét ấy, những bàn tay
co quắp đáng thương ấy, sự can trường thảm hại ấy của những con chó
khốn khổ ấy bất chấp sự đời, vẫn xông lên và tấn công; những con chó
khốn khổ ấy, những con chó can đảm ấy, bị đe dọa đến nỗi không dám kêu
