Tôi trườn ra khỏi hố một cách thận trọng và bò như một con rắn. Rồi tôi
đi lom khom; mọi sự yên lành cả; tôi xác định phương hướng, tôi nhìn
chung quanh, nhận xét hoả lực pháo binh ra sao để còn lần về. Rồi tôi tìm
cách liên lạc với những người khác.
Cái sợ vẫn còn lẩn quẩn trong tôi, nhưng là một cái sợ có nghĩa lý hơn,
nó là một sự thận trọng đi đến chỗ quá đáng. Ban đêm, trời nổi gió, những
bóng đen hiện lên đây đó khi có tia lửa từ những khẩu trọng pháo phụt ra.
Lúc ấy người ta nhìn thấy vừa quá nhiều, lại vừa quá ít. Nhiều lúc tôi sợ
cứng người, nhưng vẫn không có gì xảy ra. Cứ thế, tôi tiến lên khá xa, rồi
tôi quay lại đằng sau, nhưng theo dường vòng cánh cung. Tôi không gặp
một người nào bên mình cả. Mỗi bước nhích lại gần chiến hào nhà, càng
làm cho tôi thêm vững tâm; thực tình tôi chỉ mong chóng về đến nơi. Bây
giờ mà xơi một viên đạn thì thật là đời khốn nạn.
Nhưng tôi lại đâm hoảng. Tôi không nhận rõ phương hướng nữa. Tôi rón
rén ngồi xuống một cái hố trái phá và tìm phương hướng. Đã nhiều lần, có
những anh lính khoái trí nhảy bổ vào một chiến hào, nhưng khi nhận ra là
chiến hào địch thì đã quá muộn.
Tôi lại nghe ngóng một lúc nữa. Vẫn chưa đúng đường. Đám hố trái phá,
chằng chịt, hỗn loạn, làm cho tôi không còn biết đằng nào mà mò nữa, đến
nỗi trong lúc hoang mang tôi không biết quay về phía nào. Có lẽ tôi đã bò
song song với các dãy chiến hào, nếu vậy bò quanh năm cũng không về đến
nhà. Do đó tôi lại bò ngoặt sang một bên.
Những cái pháo sáng chết tiệt kia... Tưởng chừng chúng nó cháy lâu đến
một tiếng đồng hồ chắc, không thể làm một cử động gì mà không cảm thấy
một viên đạn réo sát bên người.
Tuy vậy, mặc dầu thế nào chăng nữa, tôi cũng phải ra khỏi chốn này.
Vừa ngập ngừng, tôi vừa cố hết sức tiếp tục bò đi, tôi trườn lên trên mặt đất
