Hitler và đã có thể cùng gia đình trốn thoát. Gần đây, cậu nghe nhiều tin
đồn về việc người Đức dồn tất cả dân Do Thái vào các trại tập trung. Cậu
cố không nghĩ đến những gì có thể xảy ra với gia đình cậu nếu họ bị bắt.
Tối hôm đó, khi Lubji lẻn khỏi cổng trường, cậu không dừng lại để nhìn
đám dân địa phương chạy từ nhà này sang nhà khác tìm kiếm người thân,
trong khi những người khác chất đủ các thứ lên những chiếc xe ngựa kéo
mà chắc chắn chiếc xe quân sự chạy chậm nhất cũng dễ dàng đuổi kịp.
Đêm nay không phải là đêm để lo chuyện đồ đạc. Ai mà bắn được đồ đạc,
Lubji muốn nói với họ. Nhưng có ai buồn đứng đó để nghe chàng thiếu
niên cao to trong bộ đồ học sinh với mái tóc đen xoăn tít nói. Vào lúc xe
tăng Đức bao vây trường, cậu đã đi được mấy dặm trên con đường về phía
Nam dẫn tới vùng biên giới.
Lubji không dám dừng lại ngủ. Cậu đã nghe tiếng pháo vang rền khi kẻ
thù từ phía Tây tiến vào thành phố. Cậu đi, đi mãi, vượt trước những người
đi chậm vì phải mang theo đồ đạc. Cậu vượt qua những đoàn lừa và xe
ngựa chở nặng, bánh xe cần phải sửa, và những gia đình có con nhỏ và
người già luôn phải chờ những người đi chậm. Cậu quan sát thấy các bà mẹ
bắt đầu cắt tóc cho con và bỏ đi tất cả những gì có thể chứng tỏ họ là người
Do Thái. Cậu không dừng lại để cự nự họ vì không muốn lãng phí thời gian
quý báu. Cậu thề rằng không gì có thể làm cậu từ bỏ tôn giáo của mình.
Cái thứ kỷ luật mà cậu bị nhồi nhét trong hai năm qua ở trường cho
phép Lubji đi bộ đến tận tối mà không cần ăn nghỉ. Cuối cùng, cậu lăn ra
ngủ ở phía sau chiếc xe ngựa, sau đó là trên ghế trước của một chiếc xe tải.
Cậu quyết bằng bất kỳ giá nào cùng phải đi tới được một đất nước thân
thiện. Mặc dù tự do chỉ cách đó một trăm tám mươi cây số, Lubji đã qua ba
lần mặt trời mọc rồi lặn trước khi nghe thấy tiếng những người đi trước hét
lên sung sướng khi họ đến được Hungari là nước có chủ quyền. Cậu dừng
lại ở cuối một hàng dài người sắp trở thành dân di cư. Suốt ba tiếng sau đó,
cậu chỉ nhích được có vài trăm mét, và hàng người bắt đầu chuẩn bị ngủ
qua đêm. Những cặp mắt lo lắng nhìn lại phía sau, nơi những cột khói đang
bốc cao, và có thể nghe thấy tiếng súng khi quân Đức tiếp tục bước tiến thô
bạo của chúng.
