SIÊU HÌNH TÌNH YÊU, SIÊU HÌNH SỰ CHẾT - Trang 55

lai mà lơ là với thế hệ hiện sống. Quien se casa por amores, ha de vivir con
dolores (Kẻ nào lấy vì yêu, kẻ đó sẽ sống trong đau khổ), một câu phương
ngôn Tây Ban Nha nói. - Ngược lại là các cuộc hôn nhân môn đăng hộ đối,
thường được cấu kết theo sự lựa chọn của cha mẹ. Các điều nhận xét trong
trường hợp này, dù có tính chất gì đi chăng nữa, ít ra cũng thực tế và không
thể tự chúng tiêu tán được. Chúng chú trọng vào hạnh phúc của các cá nhân
hiện hữu, đành rằng bất lợi cho những kẻ đến sau; và cái hạnh phúc kia dù
sao cũng chưa có gì làm chắc. Người khi lấy vợ, nghĩ đến tiền hơn là thỏa
mãn xu hướng của mình, người đó sống như một cá nhân hơn là một phần
tử của chủng loại; nhưng như thế là trái với chân lý, nên có vẻ như trái với
thiên nhiên và do đó không khỏi bị người khinh khi. Một thiếu nữ, cưỡng
lại ý kiến cha mẹ, từ chối lời cầu hôn của một người giàu có và còn trẻ, gạt
bỏ sang một bên mọi nhận xét đăng đối và nhất nhất lựa chọn theo xu
hướng bản năng của mình, thiếu nữ đó hy sinh cái lợi cá nhân mình cho cái
lợi chủng loại. Nhưng chính vì thế mà người ta không thể không tán thành
cô ta; vì cô ta thích cái thiết yếu hơn và đã hành động theo tinh thần thiên
nhiên (đúng ra là tinh thần chủng loại), trong khi lời khuyên của cha mẹ đi
theo chiều vị kỷ cá nhân. - Xem thế thì hình như, trong một cuộc hôn nhân
hoặc là cá nhân, hoặc là quyền lợi chủng loại, phải một đằng bị thiệt.
Thường thì như vậy hơn; vì muốn cả đăng đối cả tình yêu cùng đi song
song thì quả thật là một sự may mắn hy hữu. Sở dĩ bản chất của đa số nhân
loại thật tồi tệ về phương diện thể chất cũng như đạo đức và trí tuệ cũng
phần vì người ta lấy nhau, chẳng phải vì lựa chọn và tình yêu không thôi,
mà còn theo đủ thứ yếu tố ngoại lai, và trường hợp ngẫu nhiên này khác.
Nếu trái lại người ta quan tâm phần nào đến tình yêu thêm vào đăng đối, âu
đó cũng là một bổ sung cho tinh thần chủng loại. Ai cũng biết các cuộc hôn
nhân hạnh phúc rất hiếm; chính vì yếu tính của hôn nhân là cứu cánh, tối
thượng của nó chẳng phải là thế hệ hiện tại, mà là thế hệ tương lai. Tuy
nhiên, để an ủi những tâm hồn âu yếm yêu đương, ta cần nói thêm rằng đôi
khi đi đôi với tình yêu nhục dục đắm đuối còn có một tình cảm mang một
nguồn gốc khác hẳn, một tình bạn thực sự xây dựng trên sự hòa hợp giữa
hai đầu óc; tuy nhiên thường khi tình cảm ấy chỉ biểu hiện khi ái tình đích
danh đã tắt vì đã phỉ nguyện. Thường thì nó nảy sinh khi các đặc tính bổ