khiêu khích tôi để che đậy một lỗi lầm, như trong suốt những năm học nghề
của chúng tôi, khi mục tiêu là tránh sự trừng phạt của thầy Osman. Hồi đó
tôi nhận ra sự thật thà của hắn đầy sức thuyết phục. Là thợ học việc, đôi mắt
hắn thường mở to giống như bây giờ vậy, những hồi đó chúng chưa lòa dần
vì công việc tô điểm. Nhưng sau cùng tôi quyết không chùn tay; hắn đã sẵn
sàng thú nhận mọi chuyện với mọi người.
"Nghe tôi nói này," tôi nói với vẻ bực tức. "Chúng ta trang trí sách, tạo
ra những họa tiết cho lề trang, vẽ khung trên các trang giấy, mình trang trí
rực rỡ từng trang với những sắc vàng, mình làm ra bức tranh tuyệt vời nhất
trong các bức tranh, mình trang trí những cái tủ cái hộp. Suốt bao năm rồi
bọn mình chẳng làm gì khác. Đó là nghề của chúng ta. Họ yêu cầu chúng ta
làm tranh, đặt hàng chúng ta sắp xếp một con tàu, một con sơn dương, hoặc
một ông vua trong phần viền của cái khung nào đó, đòi hỏi một kiểu chim
cụ thể, một loại hình ảnh cụ thể, chọn cảnh cụ thể kia trong câu chuyện, bỏ
qua cái này cái nọ. Bất cứ điều gì họ đòi hỏi, chúng ta đều thực hiện. "Nghe
này" Enishte kính mến đã nói với tôi, "Hãy vẽ một con ngựa theo trí tưởng
tượng của riêng anh, ngay chỗ này." Trong ba ngày, giống những họa sĩ vĩ
đại thời xưa, tôi đã phác thảo hàng trăm con ngựa đến độ tôi có thể biết
chính xác "một con ngựa theo trí tưởng tượng của riêng tôi", là như thế nào.
Để quen tay, tôi đã vẽ hàng lô ngựa trên một tờ giấy thô Samarkand."
Tôi mang những bức phác thảo này ra cho Zarif xem. Hắn ta nhìn chúng
với vẻ thích thú và, cúi sát vào tờ giấy, bắt đầu nghiên cứu những con ngựa
đen và trắng trong ánh trăng mờ mờ. "Những họa sư lão thành của phái
Shiraz và Heart" tôi nói, "khẳng định rằng một nhà tiểu họa phải phác thảo
liên tục những con ngựa trong suốt năm mươi năm để có thể vẽ được con
ngựa mà đấng Allah mường tượng và ao ước. Họ khẳng định rằng bức tranh
tuyệt hảo nhất về ngựa phải được vẽ trong bóng tối, vì một nhà tiểu họa
thực sự sẽ bị mù khi làm việc suốt thời kỳ năm mươi năm đó, nhưng trong
quá trình đó, tay anh ta sẽ nhớ được con ngựa."
