thuốc màu đắt tiền, và những cú roi buốt óc, đánh vào gan bàn chân cho đến
khi chảy máu.
Chúng tôi bước vào một căn phòng ấm cúng. Tôi thấy hai thợ mới vào
nghề vừa hoàn tất giai đoạn học việc. Vì những thợ cả những kẻ được Sư
phụ Osman đặt cho nghệ danh riêng, hiện làm việc tại nhà nên căn phòng
này, từng khơi dậy lòng kính trọng sâu sắc và niềm vui sướng trong tôi, nay
không còn có vẻ giống xưởng làm việc của một vị vua giàu có và vĩ đại mà
chỉ còn là một căn phòng lớn trong một quán trọ hẻo lánh nào đó ở vùng núi
phương Đông xa xôi.
Ngay đàng kia bên vách, trước một cái quầy dài, tôi thấy Trưởng ban
Trang trí, Sư phụ Osman, lần đầu trong mười lăm năm qua. Ông có vẻ
giống một hồn ma. Mỗi khi ngẫm nghĩ chuyện minh họa và vẽ tranh trong
những cuộc hành trình của mình, bậc thầy vĩ đại này thường hiện ra trong
tâm trí tôi như thể ông chính là Bihzad; nay trong bộ áo choàng trắng và
trong ánh sáng trắng như tuyết chiếu qua khung cửa sổ đối diện với Hagia
Sophia, trông như thể từ lâu ông đã trở thành một trong những linh hồn của
Thế giới bên kia. Tôi hôn tay ông, mà tôi nhận thấy đã trổ đồi mồi, và tôi tự
giới thiệu mình. Tôi giải thích rằng hồi nhỏ Enishte của tôi đã gửi tôi đến
đây học, nhưng tôi thích công việc bàn giấy hơn nên đã ra đi. Tôi kể lại
những năm tháng rong ruổi trên đường, thời gian tôi sống ở các thành phố
phương Đông làm thư ký cho các tổng trấn hoặc nhân viên cho người quản
lý ngân khố. Tôi nói với ông rằng, khi làm việc với Tổng trấn Serhat và
những người khác, tôi đã gặp những nhà thư pháp và trang trí ở Tabriz và
làm ra những cuốn sách như thế nào; tôi đã sống ở Baghdad và Aleppo, ở
Van và Tiflis, và tôi đã chứng kiến nhiều cuộc chiến.
"A. Tiflis!" bậc thầy vĩ đại đó nói, trong khi nhìn ánh sáng từ khu vườn
tuyết phủ len qua lớp vải dầu che cửa sổ. "Tuyết đang rơi ngoài đó hả?"
Cung cách của ông thích hợp với những bậc thầy già Ba Tư vốn lòa dần đi
trong khi hoàn thiện nghệ thuật của họ; những người mà, sau một tuổi nào
