Đốn Ngộ Nhập Đạo Yếu Môn
25
nhuần là thấp sanh (sanh chỗ ẩm ướt), chợt khởi
phiền não là hóa sanh (từ loài này hóa sanh loài
khác). Ngộ liền là Phật, mê gọi là chúng sanh. Bồ-
tát chỉ dùng tâm niệm niệm làm chúng sanh. Nếu
thấu rõ niệm niệm nơi tâm, thể nó đều không, gọi là
độ chúng sanh. Người trí căn cứ trên bản tế (tâm)
của mình mà độ. Lúc chưa thành hình, chưa thành
hình đã không, thì biết thật không chúng sanh được
diệt độ.
Có vị tăng hỏi :
- Ngôn ngữ là tâm chăng ?
Sư đáp :
- Ngôn ngữ là duyên chẳng phải tâm.
- Lìa duyên cái gì là tâm ?
- Lìa ngôn ngữ không tâm.
- Lìa ngôn ngữ đã không tâm, vậy cái gì là tâm ?
- Tâm không hình tướng, chẳng lìa ngôn ngữ,
chẳng phải chẳng lìa ngôn ngữ, tâm thường lặng lẽ,
ứng dụng tự tại. Tổ sư nói : “Nếu thấu rõ tâm phi
tâm, mới hiểu tâm tâm pháp”.
*
Có vị tăng hỏi :
- Thế nào là định tuệ đồng học ?
Sư đáp :
- Định là thể, tuệ là dụng, từ định khởi tuệ, từ tuệ về
định, như nước với sóng, một thể lại không có
trước sau, gọi là định tuệ đồng học. Phàm kẻ xuất
gia chớ tìm lời theo câu, đi đứng ngồi nằm đều là
tánh dụng của ngươi, thì có chỗ nào cùng đạo
không tương ưng? Hãy tự nhất thời thôi dứt đi, nếu
chẳng theo gió ngoại cảnh thì nước tánh thường tự
lặng lẽ.
Vô sự, trân trọng !
D
