Truyền Gia Bảo Thiền Tông Trực Chỉ
1
THIỀN TÔNG TRỰC CHỈ
A. MẬT TRUYỀN THAM THIỀN YẾU PHÁP
Hạ thủ công phu tu thiền, điều cốt yếu thứ nhất phải
lập chí vững chắc. Bởi vì chí là vị nguyên soái của
khí lực. Nếu người lập chí vững chắc, như thống
lãnh trăm vạn quân, uy thế dậy trời, còn việc gì
chẳng thành. Người hay sợ khó là tại lập chí không
vững. Người chạy theo cảnh cũng tại lập chí không
vững. Người nghe chê khen bèn dời đổi, giữa
đường tự lùi, trước siêng sau lười, đều là chí không
vững. Tôi thường tuyển đọc sách Tâm pháp, mở
đầu sách đã thấy nói : “Lập chí nếu vững đổi khó
thành dễ”. Nay đối với công phu tu thiền cũng như
thế.
Chí vững thì sự ắt thành, tôi mượn việc đời để bàn
điều này, ví như vua Việt phục thù vua Ngô,
Trương Lương trả hận nước Hàn, Địch Nhân Kiệt
tái hưng nhà Đường, thảy đều do chí quyết định mà
việc được thành công đúng sở nguyện. Phật Pháp
cũng như thế.
Ngạn ngữ nói : “Người nam không chí như sắt lụt
không cứng, người nữ không chí như cỏ thối không
tươi”. Công phu tu thiền chí này rất là tối yếu.
Đại sư Trung Phong ca rằng :
Cũng không khó cũng không dễ,
Chỉ quý nam nhi có thật chí,
Thật chí sức đạo mới vững mạnh,
Sức mạnh tiến đạo như trò chơi.
Đây là phương pháp ứng nghiệm vậy.
*
Hạ thủ công phu tu thiền hoàn toàn ở chỗ giác ngộ.
Cần biết, phàm phu một niệm giác, tức một niệm là
Phật. Phật một niệm chẳng giác, tức một niệm là
phàm phu. Bởi vì giác tức là Phật, Phật tức là giác.
Phật với phàm phu chỉ tại giác cùng chẳng giác mà
thôi.
Tâm người có giác tức là có Phật. Giác hay mở
cửa lục độ, hay vượt qua kiếp hải ba a-tăng-kỳ,
khắp làm lợi ích như cát bụi, khuếch trương phước
tuệ, được sáu thứ thần thông, tròn đầy quả Phật
trong một đời. Cảnh khổ trong địa ngục, nào vạc
dầu sôi, sông băng, nghe đến giác liền biến thành
hương lâm (rừng hương); uống nước đồng sôi,
nuốt hoàn sắt nóng, nghe đến giác thảy đều sanh
Tịnh độ.
*
Hạ thủ công phu tu thiền, tôi có một câu diệu quyết,
chỉ bốn chữ Kiên Trì Chánh Giác. Cốt biết tín lực là
kiên, nghĩa là kiên cố không biến đổi. Niệm lực là
Trì, nghĩa là nắm giữ lâu mấy cũng không chán.
Chánh giác là tròn sáng soi khắp, không lệch chẳng
thiếu. Người hay phát Chánh giác thì bản tánh tự
nhiên hiển lộ, tất cả vọng tâm chẳng đợi đuổi dẹp
mà tự hàng phục. Ví như ánh sáng mặt trời vừa soi
thì tối tăm hết sạch. Đây tuy bốn chữ, kỳ thật chỉ
một chữ Giác. Một chữ Giác này đều do Định Tuệ
mà được.
Chẳng sợ niệm khởi, chỉ sợ giác chậm. Niệm khởi
liền giác, giác nó liền không. Diệu pháp tu hành chỉ
tại nơi đó. Ví như biết là giấc mộng thì không còn
mê.
Người biết được cái giác này, cần yếu chấn khởi
tinh thần như vị tướng quân đang ở trong trận, như
vị quan tòa tại pháp đình, không được dính một
mảy hôn trầm.
*
Hạ thủ công phu tu thiền cần phải lập chí cho vững,
lại cần “thường hằng”. Nếu không thường hằng
phần nhiều đến giữa đường bỏ cuộc, hoặc được
chút ít rồi tự dừng, đều là tự bỏ. Thật đáng tiếc !
*
Hạ thủ công phu tu thiền rất sợ gián đoạn. Nếu
siêng tu một tháng đã lên bậc Thượng thừa, chỉ có
gián đoạn năm, mười ngày thì bậc Thượng thừa
kia chẳng biết ở đâu ? Lại chẳng được vịn vào sự
siêng năng của tháng trước mà sanh ỷ lại.
*
Hạ thủ công phu tu thiền rất sợ hôn trầm tán loạn.
Cái hôn trầm tán loạn này đều do chính mình lập
chí không vững, lòng tin đạo không thiết tha mà
đến như thế. Thật là đáng tiếc !
Hạ thủ công phu tu thiền hoàn toàn tại “tự tham tự
ngộ”. Dù cho thân thiết như cha con thầy bạn đều
không thể thay thế được, cũng không phải như kỹ
nghệ ở thế gian có thể truyền trao cho được. Ví
như người khác ăn cơm thì chỉ người ấy bụng
được no, chớ bụng mình vẫn đói. Đại sư Huệ Tư
nói : “Nguồn đạo chẳng xa, tánh biển chẳng cách,
chỉ chính mình cầu, chớ từ nơi người mà tìm, tìm
cũng chẳng được, dù được cũng chẳng chân”. Đây
có thể gọi là cầu người chẳng bằng cầu nơi mình
vậy.
*
Hạ thủ công phu tu thiền ngày đêm hai mươi bốn
giờ đều là giờ dụng công phu. Nếu canh năm ngủ
