Truyền Gia Bảo Thiền Tông Trực Chỉ
5
Tin tâm mình tức là Phật, gọi là tin chánh. Ngoài
tâm chấp pháp, gọi là tin tà. Tin tức tâm là Phật, cốt
phải thấu rõ tâm mình, bước đi trên đất thật ấy đến
chỗ chẳng nghi, mới gọi là tin chánh. Mù mờ ngờ
vực bướng nói tâm tức là Phật mà thật không biết
tự tâm, tức là tin tà.
Người xưa hái rau gánh củi vẫn định, cuốc đất cày
ruộng vẫn định, khi làm công kia việc nọ vẫn định,
đâu phải ngồi lâu kềm vững khiến tâm chẳng khởi,
nhiên hậu mới là định. Nếu như thế, gọi là định tà,
không phải chánh ý của Phật pháp.
Lục Tổ bảo : “Na-già thường tại định, không lúc nào
chẳng định”. Phải thấy tột bản thể mới tương ưng
với định này. Đức Thích-ca từ Đâu Suất hạ sanh,
giáng thần trong hoàng cung, vào núi tuyết, thấy
sao mai mọc, mở đường dạy chúng, chưa từng ra
khỏi định này. Nếu chẳng vậy, đã bị cảnh động lôi
cuốn, đâu gọi là định. Trong cảnh động tìm chỗ
khởi không có, trong cảnh tịnh tìm chỗ khởi cũng
chẳng có. Cảnh động đã không chỗ khởi thì lấy cái
gì làm cảnh ? Hội được ý này thảy đều là một thể
định, đầy dẫy tràn trề, không dư không che đậy.
*
Hạ thủ công phu tu thiền không nên dính mắc thế
pháp. Trong Phật pháp còn không dính một điểm,
huống là thế pháp. Nếu thoại đầu hiện tiền chân
chánh thì dẫm xuống nước chẳng thấy lạnh, chạm
vào lửa chẳng biết nóng, trong rừng gai chông nằm
ngang đi thẳng chẳng thấy chướng ngại. Được vậy,
mới có thể ở trong thế pháp đi ngang chạy dọc.
Bằng không, hoàn toàn bị cảnh duyên lôi cuốn, dù
muốn được công phu thành một khối, trải nhiều
năm cũng không thể được.
*
Hạ thủ công phu tu thiền không nên tầm văn trục cú
ghi lời nhớ câu, không những vô ích mà còn làm
chướng ngại công phu. Nắm công phu chân thật
mà trở thành duyên lự.
Hạ thủ công phu tu thiền rất sợ so sánh, đem tâm
tính toán, cùng đạo trái xa, dù thực hành đến Phật
Di Lặc ra đời vẫn không dính dáng. Nếu là người
nguyện phát nghi tình, dù sự vật đầy bít hư không
vẫn không biết có danh tự hư không, như ngồi
trong núi bạc vách sắt, chỉ cầu được con đường
sống. Nếu không được con đường sống, thì làm
sao được an ổn. Chỉ thực hành công phu như thế,
thời tiết đến tự nhiên có thành.
Gần đây, có một số tà sư dạy người, không do cố
gắng dụng công. Lại nói : “Cổ nhân chưa từng dụng
công phu”. Lời nói này rất độc, làm mê lầm kẻ hậu
học, sẽ vào địa ngục vậy.
Thiền sư Đại Nghĩa làm bài minh tọa thiền nói :
Chớ tin rằng đạo chẳng cần tham,
Thánh
trước chăm chăm làm chỉ nam.
Dù
rằng gác cũ nhàn điền địa,
Một phen gầy dựng thật gian nan.
Nếu chẳng cần tham cứu mà bảo được lý, đây là Di
Lặc trời sanh, Thích-ca tự nhiên. Bọn này thật là
đáng thương xót vậy. Bởi vì tự họ chẳng hiểu tham
cứu, hoặc thấy người xưa một hỏi một đáp liền lãnh
ngộ, bèn đem cái hiểu biết của tình thức để giải
thích, là dối gạt người. Hoặc bị cơn bệnh ngặt, liền
kêu la om sòm, những cái hiểu lúc đương thời đem
dùng không được. Hoặc đến lúc sắp chết, như con
cua bỏ vào chảo nước sôi, tay chân rối loạn, bấây
giờ hối hận chẳng kịp.
Thiền sư Hoàng Bá nói :
Vượt khỏi trần lao việc chẳng thường,
Đầu dây nắm chặt giữ lập trường.
Chẳng phải một phen xương lạnh buốt,
Hoa
mai
đâu dễ ngửi mùi hương.
Lời này thật rất thân thiết. Nếu đem bài kệ này luôn
luôn cảnh sách công phu thì tự nhiên thực hành
được tiến bộ. Như người đi con đường trăm dặm,
đi một bước là gần một bước, không đi thì đứng
nguyên chỗ cũ. Dù người ấy nói được sự nghiệp ở
quê hương rõ ràng rành rẽ, trọn không đến nhà,
làm sao được việc lớn ấy.
*
Hạ thủ công phu tu thiền rất sợ suy nghĩ làm thơ,
làm kệ, làm văn phú v.v… Nếu làm thành thi kệ thì
gọi thi nhân, làm văn phú giỏi thì gọi văn nhân,
cùng với tham thiền toàn không dính líu.
*
Hạ thủ công phu tu thiền, gặp phải cảnh duyên
thuận nghịch, chỗ làm người động niệm, liền phải
biết để phá. Chỉ đề khởi thoại đầu không cho cảnh
duyên xoay chuyển. Có người mới vừa được thành,
liền nói: “Chẳng cần chống”. Ba chữ này làm lầm
người, học giả không thể không xét.
*
Hạ thủ công phu tu thiền, nghi tình chưa phá như
đến hố sâu, như đi trên băng, mảy may mất niệm là
tan thân mất mạng. Vì nghi tình chưa phá thì đại lý
