Nuôi Dưỡng Đạo Chí Bằng Cái Nhìn Sâu Sắc
"Có nhiều trường hợp thuận lợi cho ý chí tu đạo của vị bồ tát, và giúp cho
vị này có được trạng thái nội tĩnh nhất tâm để đạt tới thiền định. Ví dụ khi
thấy một người già cả, đầu bạc răng long, thân hình biến dị, thì vị bồ tát tự
giác ngộ rằng bản thân của mình sau này cũng như thế, do đó mà có nhất
tâm để đạt tới thiền định." Bồ tát có cái nhìn như vậy còn người phàm tục
chúng ta thấy người già thì phớt tỉnh. Ta nói: "Già thì già, già là chuyện
thường." Hoặc ta nói:" Ta còn trẻ. Còn lâu lắm, lâu lắm ta mới già". Cái già
không gây được một ấn tượng sâu sắc trong lòng chúng ta. Chúng ta nên
biết rằng Lục Độ Tập Kinh là một kinh mà trong đó thầy Tăng Hội góp lại
rất nhiều câu chuyện về cuộc đời của Bụt và những chuyện tiền thân. Hằng
trăm chuyện như vậy đã được kết tập lại để làm sáng ra những ý niệm về
sáu pháp ba-la-mật. Khi đọc câu này, chúng ta biết trước rằng thế nào thầy
Tăng Hội cũng đã kể chuyện thái tử Tất-Đạt-Đa đi ra bốn cửa thành để
thăm dân. Trong chuyến đi ấy, Tất-Đạt-Đa gặp một người già và cái hình
ảnh của một người già đập mạnh vào mắt và tâm của Tất-Đạt-Đa, làm cho
Tất-Đạt-Đa không ăn không ngủ được. Và hình ảnh đó trở thành chất liệu
nuôi lớn đạo chí. Phải tu tập như thế nào để chiến thắng được cái già, chiến
thắng cái bịnh, chiến thắng cái chết. Kinh nghiệm về khổ đau này, Tất-Đạt-
Đa đã có từ hồi chàng mới có chín tuổi. Hồi ấy, Tất-Đạt-Đa đang đứng trên
bờ ruộng xem nông phu cày, thấy lưỡi cày xới đất lên, cắt đứt con trùn ra
làm hai. Rồi thấy con chim đáp xuống, mổ con trùn lên ăn. Rồi thấy con
chim lớn đáp xuống, mổ con chim nhỏ. Những hình ảnh như vậy đã đập
vào mắt của Tất Đạt Đa. Lần đầu, những ấn tượng đó rất sâu đậm. Tất Đạt
Đa khám phá ra rằng có những đau khổ đang được che dấu trong cuộc sống
hằng ngày mà mình không trông thấy. Và tâm hồn của cậu bé xúc động
mãnh liệt. Cậu bé mất hết tất cả sự bình an, cho nên cậu có khuynh hướng
muốn ngồi lại suy tư. Trời nắng quá cho nên Tất Đạt Đa chạy lên trên đồi
ngồi dưới một cây diêm phù, một cây hồng táo. Cậu ngồi xếp bằng như vậy
