Việc bước vào thế giới tinh thần của người khác luôn đòi hỏi một sự tinh
tế tột độ. “Làm sao con tìm được anh ta?” bà hỏi. “Có ai giới thiệu anh ta
với con không?” Câu trả lời duy nhất của nó chỉ là những cái nhún vai. Thế
rồi nó cũng mở miệng, “Làm sao mẹ hiểu được chứ?” và sau đó im lặng đầy
tự mãn.
Tuy mẹ cháu có một căn hộ riêng ở Trieste, hai mẹ con vẫn có thói quen
ăn trưa cùng nhau ít nhất mỗi lần một tuần. Sau khi việc điều trị tâm lý bắt
đầu thì những cuộc trò chuyện ở các buổi ăn trưa trở nên vô vị một cách cố
tình. Bà và mẹ cháu chỉ nói về những gì xảy ra trong thành phố, hoặc là về
thời tiết; nếu thời tiết tốt và chẳng có gì xảy ra trong thành phố thì hai mẹ
con hầu như ăn trong im lặng.
Nhưng đến lần thứ ba hoặc thứ tư Ilaria tới Padua, bà nhận ra nó có sự
thay đổi. Thay vì yên lặng như trước, mẹ cháu bắt đầu đặt ra nhiều câu hỏi:
nó muốn biết tất cả mọi thứ về quá khứ, về bà, về cha của nó, về mối quan
hệ của hai mẹ con. Thế nhưng không hề có chút cảm xúc hay tò mò nào
trong nghi vấn của con bé: nó tra hỏi như một thẩm vấn viên, lặp đi lặp lại
một vài câu hỏi và chú trọng đến từng chi tiết cũng như làm rõ ngay những
nghi ngờ trong vài tình huống nó còn nhớ, bởi vì nó cũng đã từng ở đó.
Những lúc ấy bà không còn trò chuyện với con gái của mình nữa mà là đang
trả lời một cảnh sát điều tra vốn rắp tâm bắt mình thú tội bằng mọi giá. Một
ngày nọ, khi đã mất hết kiên nhẫn, bà đã nói với nó: “Con không thẳng thắn
được sao? Cứ nói trắng ra điều con muốn đi.” Nó nhìn bà với thoáng chút
mỉa mai rồi cầm một chiếc nĩa gõ vào ly nước, và khi chiếc ly phát ra một
tiếng ping thì nó trả lời: “Điều duy nhất con muốn là đi tìm sự thật. Con
muốn biết khi nào và tại sao mẹ cùng chồng của mẹ đã bẻ gãy đôi cánh của
con.”
Đó là lần cuối cùng bà cho phép mình trả lời hàng loạt những câu hỏi như
vậy. Tuần sau đó bà gọi điện mời mẹ cháu ăn trưa nhưng với một điều kiện:
Hai mẹ con chỉ nên trò chuyện, chứ không phải là thẩm vấn.
Liệu bà có cảm thấy cắn rứt lương tâm không? Dĩ nhiên là có. Có quá
nhiều thứ bà muốn nói với Ilaria nhưng việc lột trần những suy nghĩ trong
