trong việc đọc và tư duy. Seneca viết: “Chúng ta nên bắt chước loài ong và
nên tách biệt những gì chúng ta thu được từ việc đọc đa dạng của mình bởi
những gì được tách biệt sẽ được lưu giữ cẩn thận hơn. Sau đó, chúng ta cẩn
thận áp dụng toàn bộ tài năng bẩm sinh của mình để hòa trộn tất cả các loại
mật hoa đã nếm thử, và biến chúng thành một chất ngọt ngào đến mức khác
biệt hẳn với trạng thái ban đầu cho dù nó xuất phát từ đâu”.
[350]
Đối với
Seneca cũng như với Erasmus, trí nhớ không khác gì một chiếc nồi luyện
đan. Trí nhớ không chỉ là tập hợp những thứ nhớ được. Đó là một thứ mới
được tạo ra, tinh hoa của một vật thể độc nhất vô nhị.
Lời khuyên của Erasmus rằng mọi độc giả nên giữ một cuốn sổ tay chứa
các danh ngôn đáng nhớ được nhiều người nhiệt tình đón nhận. Những cuốn
sổ tay như vậy đã trở thành dụng cụ học tập trong các trường học thời Phục
Hưng. Mỗi học sinh đều có một cuốn.
[351]
sổ tay đã lan rộng ra bên ngoài khuôn viên trường học. Những cuốn sổ ghi
chép này được xem như một công cụ cần thiết để trau dồi tri thức. Năm
1623, Francis Bacon nhận xét “hầu như không có thứ gì hữu ích hơn” trong
vai trò “trợ giúp trí nhớ” như “một cuốn sổ ghi chép tốt”.
[352]
XVIII, theo giáo sư ngôn ngữ Naomi Baron của Đại học Hoa Kỳ, “một
cuốn sổ tay của một người đàn ông lịch lãm” là “phương tiện đồng thời là
công cụ ghi lại quá trình phát triển trí tuệ của anh ta”.
[353]
Sự phổ biến của sổ ghi chép giảm xuống khi tốc độ cuộc sống tăng dần
trong thế kỷ XIX; và đến giữa thế kỷ XX, học thuộc lòng đã không còn
được yêu thích nhiều như trước đây. Các nhà giáo dục tiến bộ gạt bỏ hoạt
động học thuộc lòng khỏi các lớp học, xem nó như di tích của thời kỳ kém
phát triển. Một hoạt động từng được xem như kích thích tính sáng tạo và
hiểu biết sâu sắc nay bị xem như rào cản của trí tưởng tượng và phí phạm
năng lượng thần kinh. Sự ra mắt của các thiết bị ghi và lưu trữ mới trong
thế kỷ vừa qua - băng ghi âm, băng hình, vi phim, máy photocopy, máy
tính, ổ cứng máy vi tính - giúp mở rộng đáng kể quy mô và sự phong phú
