Bút ký những tư tưởng và tình cảm của Jean Meslier (Mémoire des pensées et des
sentiments de Jean Meslier), tựa đề của tác phẩm (một ngàn hai trăm trang bản
thảo viết sau năm 1718) tiếp tục như thế này: "về một phần trong số những sai
lầm và những lạm dụng của việc hướng dẫn và cai quản con người trong đó
người ta thấy được những chứng minh rõ ràng và hiển nhiên về sự phù phiếm và
sai lầm của mọi thần linh và mọi tôn giáo trên thế giới".
Tựa đề này nêu bật tính độc đáo của tác giả: mối liên kết giữa một tư tưởng vô
thần, duy vật và một cuộc phê phán triệt để tình trạng bất công xã hội và sự thống
trị của bọn lãnh chúa.
Người ta tìm thấy, đính kèm vào Bút ký, Những bức thư cho các cha xứ láng
giềng. Chúng là một lời kêu gọi rung lên vì sự đoàn kết của những kẻ nghèo khổ
và những linh mục sống gần gũi với họ để chống lại "những ông lớn trên mặt đất"
- những kẻ phải chịu trách nhiệm về tình trạng nghèo khổ, áp bức và việc duy trì
những mê tín.
Đoàn kết giải phóng trần gian (Unité pour la délivrance terrestre)
Trái với ý tưởng tội lỗi cá nhân, điều xấu ác đến từ tổ chức xã hội. Sự cứu rỗi
kiểu Cơ đốc giáo chỉ là tưởng tượng. cuộc giải phóng thực sự sẽ mang tính xã
hội. Nhân danh chính cái thiên hướng linh mục của mình, các tu sĩ phải giúp cho
con chiên của họ thực hiện điều đó.
Anh em cho rằng mình là những người chăn dắt các dân tộc; vậy họ là con chiên
của anh em, họ còn là những người thân trong gia đình, là bà con họ hàng, là bạn
bè, đồng minh của anh em, họ còn là những người ơn của chúng ta vì chính từ họ
mà chúng ta có được mọi thứ cho cuộc sống, họ là đồng loại và đồng bào của anh
em; đó là bao nhiêu những nguyên cớ mạnh mẽ thúc giục anh em phải đứng về
phía họ. Vậy anh em hãy liên kết với họ để giải phóng họ, và để giải phóng chính
anh em khỏi mọi sự nô lệ, hãy mang lại cho họ niềm vui đó; đó là điều tốt đẹp lớn
nhất mà anh em có thể làm cho họ. Để làm điều đó, anh em không cần phải lấy
gươm súng. Anh em có thể làm hơn thế, một cách hoà bình, bằng những lời tư
vấn khôn ngoan thận trọng của mình, bằng những bài viết thông thái, chứ không
cần phải bằng sự ồn ào của đao thương, cung kiếm. Anh em có thể dễ dàng làm
