Không thể có.
Tôi thật may phước nhận được câu trả lời này nhờ sự hỗ trợ của toà. Nhưng trong
lời buộc tội ông lại thề rằng tôi dạy và tin vào chuyện thần thánh (mới hay cũ,
không thành vấn đề); bất luận thế nào, tôi tin vào các chuyện thần thánh, - như
ông nói và thề trong cáo trạng; nhưng nếu tôi tin vào chuyện thần thánh, thì làm
sao tôi có thể không tin vào các thần thánh? Chắc chắn tôi phải tin rồi; và vì thế
tôi giả thiết sự im lặng của ông đồng nghĩa với sự đồng ý.
…
Tôi đã nói khá đủ để trả lời cho lời tố cáo của Meletus: tôi không cần thêm lời
bào chữa chi tiết nào hơn nữa. Nhưng tôi biết quá rõ biết bao nhiêu sự thù nghịch
người ta dành cho tôi, và điều này sẽ huỷ diệt nếu tôi thua kiện; - không phải bởi
Meletus, cũng không phải bởi Anàytus, nhưng bởi sự ghen ghét và xa lánh của
thế giới, vốn đã làm cho bao nhiêu con người tốt lành phải chết, và có thể sẽ còn
nhiều người nữa phải chết; chắc chắn tôi không phải là người cuối cùng trong số
họ.
…
Giờ đây, Thưa quí công dân thành Athène, tôi không biện hộ cho bản thân mình
như quí vị có thể nghĩ, mà tôi biện hộ vì chính quí vị, để quí vị không phạm tội
chống lại Thượng đế qua việc kết án tôi, một quà tặng của Thượng đế dành cho
quí vị. Vì nếu quí vị giết tôi, quí vị sẽ không dễ dàng tìm được một người thay thế
tôi, xin phép được ví von bóng bẩy, một con ruồi trâu được Thượng đế ban cho
đất nước, đất nước này ví như con ngựa quí to lớn và chậm chạp chính vì kích
thước của nó và cần phải có sự khuấy động kích thích. Tôi là con ruồi trâu mà
Thượng đế cho đậu vào nhà nước, suốt cả ngày và khắp mọi nơi luôn đeo đẳng và
kích thích, thuyết phục và quở mắng quí vị. Quí vị sẽ không dễ tìm được một
người như tôi, và vì thế tôi khuyên quí vị hãy để tôi sống. Tôi dám nói rằng quí vị
có thể nổi xung lên (giống như những người bị đánh thức đột ngột khi đang ngủ)
và nghĩ rằng quí vị có thể đập chết tôi như Angtus đã khuyên, thế rồi, quí vị sẽ lại
ngủ tiếp hay suốt phần đời còn lại, nếu như Thượng đế không quan tâm đến quí
vị mà phái xuống một con ruồi trâu khác. Khi tôi nói tôi được Thượng đế ban cho
