TRIẾT HỌC TÂY PHƯƠNG TỪ KHỞI THỦY ĐẾN ĐƯƠNG ĐẠI - Trang 1085

xử giữa họ với nhau như những kẻ thù hoặc là những thầy giáo sai trái. Những
sắc dụ và lệch lạc mà chính họ nhân danh để ban hành, là luôn tối tăm; chúng
luôn là các bí ẩn, và không cần biết nó có thể hiểu được hay không, hay ngay cả
phỏng đoán, để cho những thần dân này được biết đến. Những luật lệ của các
vương quốc bị che giấu đó, phải đòi hỏi đến những nhà phiên giải; nhưng những
nhà phiên giải vẫn luôn luôn tranh cãi nhau về các cách thức thật sự của việc hiểu
chúng. Bên cạnh đó, họ cũng vẫn luôn không nhất trí với nhau; tất cả họ đều báo
cáo lại với ông hoàng giấu mặt đó của họ, chỉ bằng một sự xuyên suốt đầy mâu
thuẫn. Họ vẫn thốt ra điều gì đó có liên quan với ông ta, không chỉ là một từ duy
nhất mà tự nó không lập tức bị làm cho sai lạc đi. Họ gọi ông ta là cực kỳ tốt; cho
dù chẳng có một ai mà không phàn nàn về các bản sắc dụ của ông ta. Họ giả thiết
ông ta như khôn ngoan vô hạn; và dưới sự cai trị của ông ta, mọi cái dường như
đều đi ngược lại lý trí và lương tri. Họ ca ngợi sự công chính của ông ta; và cái
tốt đẹp nhất của những thần dân của ông ta, nói chung là cái gì ít được đặc ân
nhất. Họ khẳng định là ông ta biết hết mọi sự; cho nên ngay sự hiện diện của ông
ta cũng chẳng cần thiết gì. Họ bảo chỉ ông ta mới là người bạn của sự trật tự;
nhưng chính là thông qua sự cai quản của ông ta, mà mọi cái đều thành lộn xộn
và rối rắm. Ông ta phải tự làm tất cả cho chính mình; nhưng những sự cố thì ít khi
đáp ứng lại được các ý đồ của ông ta. Ông ta tiên đoán trước được mọi điều,
nhưng lại không thể ngăn chặn được bất cứ điều gì. Ông ta chịu đựng khá kiên
nhẫn các sự tấn công, ông còn cho mọi người cái năng lực để tấn công ông ta.
Người ta thán phục sự khôn ngoan và tính cách hoàn hảo trong các công việc ông
ta; cho dù những công việc đó của ông ta luôn chứa đầy các sự thiếu sót, và cũng
chẳng bền lâu gì. Ông ta cứ tiếp tục làm và không làm: sửa đổi lại điều gì mà ông
ta đã làm; nhưng chẳng bao giờ ông ta lại vừa lòng với chính công việc của mình.
Trong mọi công trình của ông ta, ông ta chỉ cốt nhắm đến sự vinh quang của
chính mình; kể cả dù chẳng bao giờ nó là vinh quang cả. Mục tiêu duy nhất của
ông ta chính là sự hạnh phúc cho các thần dân của mình; và các thần dân của ông
ta thì số đông vẫn là muốn những điều gì cần thiết. Những người này, dường như
ông ta vẫn rất ưu ái, và nói chung họ cũng chẳng hề thoả mãn gì với số phận của
họ; hầu như mọi cái đều có vẻ như thường xuyên phản kháng, chống lại ông chủ
đó, mà sự vĩ đại của ông ta, họ vẫn cứ không ngừng thán phục, ngợi ca, tung hô
sự khôn ngoan của ông ta; thán phục lòng tốt của ông ta, sự công bằng của ông ta