nhiên ghi dấu những dè dặt nơi nhiều luận đề khác nhau của Kant-lý do và nền
tảng của sự tồn tại riêng của chúng - nhưng không vì thế mà Kant kém đi, đối với
chúng, là cái thời điểm lớn của lịch sử để phục quy về chủ thể trong tính hồn
nhiên và tính tự trị của nó. Ở đây, sự ca ngợi còn là chưa thích hợp, mà phải là
lòng biết ơn sâu sắc về một món nợ không sao trả nổi: Kant, đối với họ, là người
khải lộ tinh thần cho chính nó, người đặt tinh thần nơi nền tảng của mọi thực tại,
ở điểm đó, ông là người sáng lập ra chủ nghĩa duy tâm hiện đại, một chủ nghĩa
duy tâm mà họ cố gắng, mỗi người theo cách của mình, thực hiện toàn mãn.
Xavier Chenet.
KANT
(1724 - 1804)
Immanuel (Pháp: Emmanuel) Kant sinh năm 1724 ở Kưnigsberg, miền đông
nước Phổ (Prusse), dạy học suốt bốn mươi năm ở viện đại học của thành phố này
và chết tại đó năm 1804. Ông sống đời độc thân, không vợ con, và không có biến
cố nào đáng kể. Nếu ông xuất bản quyển Khảo luận đầu tiên từ 1746, song phải
đến năm bốn mươi sáu tuổi, năm 1770, sau nhiều lần xuất bản, ông mới trình - để
được phong Giáo sư thực thụ-một tác phẩm độc đáo và quan trọng, luận án Về
mô thức và những nguyên lý của thế giới khả giác và thế giới khả niệm (bằng
tiếng Latinh: De mundi sensibilis atque intelligibilis forma et principiis) trong đó
ông cho rằng không gian và thời gian không phải là những hữu thể phù phiếm của
lý tính như Newton quan niệm, cũng không phải là những liên hệ đơn giản như
Leibniz đã nghĩ, mà là những mô thức chủ quan qua đó chúng ta điều phối
(coordonner) cái khả giác, những điều kiện của biểu tượng trực quan (biểu tượng
của cái đặc thù).
Chẳng phải là điểm đến cuối cùng, công trình này mở ra, không chậm trễ, một
thời kỳ suy tư dài mà mười một năm sau sẽ cho ra bộ Phê phán lý tính thuần tuý
(1781). Tác phẩm này tự đề ra nhiệm vụ giải quyết vấn đề chính khả tính của tri
thức khách quan và từ đó xác định những giới hạn của chính tri thức. Lúc đầu tác
phẩm gặp phải sự hờ hững lạnh nhạt và sự im lặng trước khi trở nên (kể từ năm
1786) một đối tượng của thời thượng trí thức và của những cuộc bút chiến sôi
